- naam
- Windlust
- modeltype
- Kantige molen, stellingmolen
- functie
- korenmolen, pelmolen
- bouwjaar
- herbouwd
- 1886
- bedrijfsvaardigheid
- Maalvaardig
- bestemming
Vh. het malen van graan en het pellen van gerst, thans buiten bedrijf
- adres
-
Molenhorn 17
9997 PM Zandeweer - Toon op Google Maps met andere molens in de buurt
- Toon op Google Maps met andere molens in de buurt
- Ten Bruggencate-nr.
- 00497
- oude dbnr.
- B389
- Meest recente aanpassing
- | Geschiedenis
Molen Windlust, Zandeweer
Zandeweer, Groningen
b
locatie
- plaats
-
Zandeweer
- gemeente
- Het Hogeland, Groningen
- kadastrale aanduiding
- Gemeente Kantens, sectie C, nr. 105
- geo positie
-
X: 241333, Y: 600908N: 53.38754, O: 6.68474
- biotoopwaarde
- 4 (aanvaardbaar)
- landschappelijke waarde
contact en bezoek
- bezoek/postadres
-
Molenhorn 17
9997 PM Zandeweer - molenaar
- Herman Wubbolts
- telefoon
- 0595-431222
-
- social media
- open voor publiek
- ja
- open op zaterdag
- nee
- open op zondag
- nee
- op afspraak
- ja
- openingstijden
Donderdag 13.00 - 17.00 uur en op afspraak
- toegangsprijzen
- winkelinformatie
- meelverkoop
- nee
- museuminformatie
- gericht op scholen
- ja
- informatie voor scholen
Na telefonische afspraak
- bijzonderheden
- fietsroute
- fietsroute in de buurt van Windlust via fietsnetwerk.nl
constructie
- modeltype
- Kantige molen, stellingmolen
- krachtbron
- wind
- kenmerken
- functie
- romp
- Houten achtkant, gedekt met riet, op stenen onderbouw met gewit houten tussenstuk.
- kap
- Gedekt met riet
- inrichting
Eén koppel maalstenen; compleet pelwerk (zie 'Geschiedenis'); kammenluiwerk
- versieringen
Een voudige baard, wit geverfd, rood afgebiesd met het opschrift "Wind Lust" en "18 18'.
Op de walpenplaat van de askop zijn stukjes spiegelglas gelijmd.
Het achterkeuvelens heeft imitatie-kapramen met blauw geverfde ruiten (vgl. de „Ceres" te Spijk). Een oude en bijna verdwenen gewoonte op Groninger molens.
Op één van de velden van het achtkant is in het rietdek het jaartal '1818' weergegeven.- plaats bediening
- stellingmolen
- bediening kruiwerk
- buitenkruier
- plaats kruiwerk
- bovenkruier
- kruiwerk
- Neutenkruiwerk; kruilier
- vlucht
- 18,50 m.
- vang
- Vlaamse vang; vangbalk met duim; vangstok; pal
- overbrenging
Bovenwiel 56 kammen
Bovenbonkelaar 31 kammen
Kammenluitafel 28 kammen
Luiaswiel 13 kammen
Aswiel pletterij 14 kammen
Spoorwiel 57 kammen
Beide pelschijflopen 18 staven
Steenschijfloop 21 staven
Overbrengingsverhoudingen 1 : 5,72 (pelwerk); 1 : 4,9 (maalwerk)- hoogte
- van de stelling: 5,30 m.
- wiekvorm
- Oud-Hollands
- wiekenkruis
-
fabrikant roenummer positie bouw fabricagejaar jaar gestoken positie jaar verdwenen lengte Bremer/Dunning 289 binnen 2001 2001 binnen aanw. 18,24 Bremer/Dunning 230 buiten 1985 1986 buiten aanw. 18,50 Bremer ? binnen 1961 1962 binnen 2001 18,50 Bremer ? buiten 1961 1962 buiten 1986 18,50 onbekend g.n. binnen ? 1946 binnen 1962 18,50 onbekend g.n. buiten ? 1946 buiten 1962 18,50 - wiekverbeteringen
Deze molen heeft nooit een wiekverbetering ondergaan.
- bovenas
-
fabrikant asnummer fabricagejaar jaar gestoken jaar verdwenen lengte Sallandia ? ? aanw.
verwijzingen
- allemolens.nl
- Kijk op allemolens.nl voor historische foto's en documenten van deze molen
- monument
- 23454
- inventarisnummer
- GR061
eigendom
- eigenaar
- Gemeente Het Hogeland
- eigendomsvorm
- Gemeente
geschiedenis
- toestand
- werkend
- bouwjaar
- bedrijfsvaardigheid
- Maalvaardig
- bestemming
Vh. het malen van graan en het pellen van gerst, thans buiten bedrijf
- omwentelingen
- geschiedenis
-
Deze molen werd in 1818 gebouwd als grondzeiler en in 1886 verhoogd tot stellingmolen.
Evert Klaassens Elema kocht deze molen in juli 1844 van Klaas Jochems de Haan. Een jaar later trouwde hij met Wemeltje Derks Meijer, maar overleed reeds in 1849. Zijn weduwe hertrouwde in 1851 met de muldersknecht Wijbe Klaassens van Dingen (die bij haar werkzaam was?). Ook hem was slechts een kort leven beschoren; hij overleed op 8 april 1873, slechts 55 jaar oud. Wemeltje Derks Meijer zelf overleed veel later, 17 januari 1900.
In maart van datzelfde jaar werd op verzoek van haar vijf kinderen, geboren uit twee huwelijken, de molen publiekelijk verkocht. Eén van die kinderen was Klaas van Dingen, gehuwd met Ida Holstein, was toen molenaar op de Windlust. Nieuwe eigenaar van molen met behuizinge en 8½ are grond werd Kornelis Boersma; gehuwd met Jantje Til. Kornelis overleed op 10 januari 1914, waarna het bedrijf overging op zijn ongehuwde zoon Hendrik. Deze zou pas later trouwen met Diewerke Jantina Nienhuis.
In ‘De Molenaar’ van 4 juli 1956 bood Hendrik Boersma zijn "goed onderhouden windkorenmolen, met woonhuis en grote tuin", te koop aan. In datzelfde jaar werd het complex door de toenmalige gemeente Kantens aangekocht voor ƒ 8.000,--. De officiële overdracht vond plaats op 14 februari 1957.
In 1961/62 volgde een restauratie, waarbij de molen onder meer nieuwe roeden kreeg. Bijzonder: het waren de eerste metalen roeden voor deze molen. De toen vervangen houten roeden waren in 1946 gestoken en afkomstig van zaagmolen Nooitgedacht van Ten Post.
Een algehele restauratie volgde in de jaren 1975-’76, waarmee een bedrag van ƒ 130.000,-- was gemoeid. De firma Bremer vernieuwde vrijwel de gehele kap, waartoe de molen enige tijd onttakeld stond. Vervolgens werd die nieuwe kap, compleet met de reeds gestoken en opgehekte buitenroede, geplaatst. De officiële ingebruikname volgde op 14 augustus 1976.
Opmerkelijk is de situatie van het pelwerk: rond 1945 zijn de twee pelstenen verwijderd, dat wil zeggen: zij bevinden zich thans los op de begane grond, dus zonder functie. Voor het overige is de pellerij helemaal compleet met twee schijflopen, pelkuipen met blik en schuiven, schootemmers, pelrompen, schudzeef en waaierij.
Als de molen draait draaien de pelspillen mee: molenaar Herman Wubbolts heeft zelf indertijd rijnen gemaakt waardoor de pelspillen gewoon mee kunnen draaien. Op de spillen zitten riemen waarmee de waaierkast inwerking wordt gesteld. Voor de hand ligt de vraag: "Waarom zijn die stenen (nog) niet teruggeplaatst?".
Dunning Molenbouw voerde eind 2012 groot onderhoud uit: zo werden korte spruit, een lange schoor en de windpeluw met voorkeuvelens vervangen.
aanvullingen
- wetenswaardigheden
Wat de roeden betreft nog een opmerking: het lijkt waarschijnlijk dat bij de flinke restauratie van 1975/76 de in 1962 gestoken roeden gehandhaafd zijn. Het lijkt althans uitermate onwaarschijnlijk dat een amper 13 jaar oude roede alweer zou moeten worden vervangen. Reden voor de redactie om de roedengeschiedenis van deze molen flink te herzien!
- literatuur
Bronnen: Boerderijenboek Middelstum-Kantens (1983) en Groninger Molenboek (1981) met correcties van de daar vermelde gegevens van B. van der Veen Czn.
Onderzoek door G. Nienhuis.
Diverse gegevens uit Allemolens, met name bij Zandeweer.- trivia
Molenaar Hendrik Boersma stond bekend om zijn grote netheid. Hij deed zijn werk in de molen op pantoffels en droeg in de zak van zijn overall altijd een kleine handveger. Lege zakken werden door hem nooit door het trapgat gegooid, maar steeds in de hand naar beneden gedragen om stof te vermijden.
foto's
- foto's
-
draag zelf bij
- teksten
- tekstbijdragen over deze molen insturen | Wilt u specifiek iets kwijt over een roede, as of motor, klik dan daar op het rode envelopje ✉︎ behorende bij het betreffende object.
- foto's
- foto's insturen