Westerwijtwerd, Groningen

Zeldenrust

Foto van Zeldenrust, Westerwijtwerd, Wouter Bakker (28-9-2021)Zeldenrust heeft vandaag voor het eerst sinds ruim een jaar gedraaid.  | Database Nederlandse molens
© Wouter Bakker (28-9-2021)
Zeldenrust heeft vandaag voor het eerst sinds ruim een jaar gedraaid.

NederlandsEnglishFrançaisDeutschEspanõlPortuguesePусский简体中文

Zeldenrust

1845
Stellingmolen
Achtkante molen
Koren- en pelmolen
Dorpsweg 16
9993 TK Westerwijtwerd
X: 238778 Y: 594740
N 53.332504 O 6.644783
Toon op Google Maps met andere molens in de buurt
Toon deze molen in Google Streetview
Groningen
Eemsdelta
Westerwijtwerd
Gemeente Middelstum, sectie C, nr. 1182
Stichting Het Groninger Landschap

Stichting Het Groninger Landschap is eigenaar sinds 1-1-2007

Maalvaardig
Vh. het malen van graan, thans buiten bedrijf

Zeer groot

Wolter Goossens

Momenteel niet bekend.

Fietsroute in de buurt van Zeldenrust via fietsnetwerk.nl
381
00443
 
Vaags
Groot Wesseldijk
Verbij

Zeldenrust

Constructie

Constructie

Grenen achtkant, gedekt met dakleer, op gepleisterde en gewitte stenen voet en tussenstuk

Gedekt met dakleer

19,80 / 20,00 m.
Binnenroede Oud-Hollands; buitenroede systeem Van Bussel met zelfzwichting

Zeer lang geleden had deze molen op de binnenroede, toen het wiekenkruis nog geheel van hout was, al zelfzwichting. Vermoedelijk is dit, nadat op een - onbekend moment -  een gietijzeren bovenas werd gestoken, zo gebleven. Pas in 1950 is ook de (houten?) buitenroede voorzien van zelfzwichting.
Later zijn de roeden voorzien van het systeem Van Bussel, zij het niet steeds tegelijk.
Pas later blijkt de molen op beide roeden voorzien van het systeem Van Bussel met zelfzwichting, de buitenroede bovendien met neusremkleppen.
Na nieuw herstel bleef de buitenroede voorzien van stroomlijnneuzen en zelfzwichting, de binnenroede werd weer gereduceerd tot Oud-Hollands met zeilen. Dat is na het nieuwe herstel na de aardbevingsschade zo gebleven.

Roeden etc.

Kantel uw mobiel om de tabellen helemaal te zien

Kruiwerk etc.

Voeghoutenkruiwerk; kruilier
Vaste Vlaamse blokvang uit vijf stukken; vangbalk met duim; vangstok; pal

Eén koppel maalstenen; twee koppel pelstenen met alle toebehoren; kammenluiwerk

Bovenwiel 57 kammen
Bovenbonkelaar 31 staven
Kammenluitafel 25 kammen
Luiaswiel 18 kammen
Spoorwiel 87 kammen
Steenschijf 22 staven
Pelschijven 19 staven
Overbrengingsverhouding 1 : 7,27 (maalwerk); 1 : 8,41 (pelwerk)

van de stelling: 5,17 m.

Eenvoudige baard, wit geverfd, rood afgebiesd, met de opschriften '18 Zelden rust 45'

Opvallende kroonlijst met rood-witte strepen aan de bovenzijde van de romp.

J.F. Ritsema, Westerwijtwerd (1845)

Zeldenrust

Verwijzingen

Zeldenrust

Geschiedenis

Geschiedenis

De huidige molen werd in 1845 voor en door Jan Fridus Ritsema, als opvolger van een in 1841 gebouwde molen, die afbrandde op 22/23 april 1844.

De molen was vervolgens van 1856 tot 2000 eigendom van de familie Hazekamp, met een korte onderbreking rond 1980, toen J.J. Bos eigenaar was; molenaar Hazekamp heeft de molen echter snel teruggekocht.
In 1939 had Tinus Hazekamp voor ƒ 120,-- een ijzeren roede, afkomstig uit een poldermolen te Roderwolde (Drenthe) aangekocht. Vlak na de oorlog werd nog een houten roede aangeschaft voor ƒ 275,--.

In de loop van de jaren '80 ging de toestand van de molen achteruit. Ondanks zeer veel investeringen van oud-molenaar Hazekamp (met onder meer een voor eigen rekening vervaardigde nieuwe stelling) heeft het lang geduurd, voor deze molen, bekend om zijn origineel bewaarde pelwerk, weer maalvaardig was.

Op 13 september 2003 werd de molen geheel gerestaureerd weer in gebruik genomen.
Helaas bleef de zelfzwichting slechts op één roede behouden.

In oktober 2014 moest de molen worden stilgezet vanwege verzakkingen. Oorzaak daarvan was de aardgaswinning (die ook elders in de provincie Groningen voor aardbevingen en veel gevolgschade zorgde). De onderbouw vertoonde grote scheuren en de stabiliteit kwam in gevaar. Er moest flink geïnvesteerd worden om deze molen te kunnen behouden. In eerste instantie heeft men de molen alleen geconsolideerd.

In de nazomer van 2020 is begonnen met herstelwerkzaamheden. Om te beginnen zijn beide roeden kaalgezet. Op 30 september heeft men vervolgens die roeden gestreken.
Vervolgens kon de fundering van de molen grondig worden herzien.
In augustus 2021 is de stelling geheel vervangen, niet lang daarna heeft men de roeden weer gestoken en opgehekt. Op 28 september draaide de molen voor het eerst in tijden weer.
Begin 2022 zijn enkele balken in de molen nog voorzien van sleutelstukken, heeft men het koppel maalstenen maalvaardig gemaakt en het gehele gaandewerk opnieuw gesteld.


Zeldenrust

Aanvullingen

Aanvullingen

Een zeer goed bewaard gebleven Groninger pelmolen zónder elevatoren.

Tot de restauratie van 2002 bestonden de stellingdelen uit tot planken gezaagde delen van houten roeden. Overal waren er gaten voor heklatten zichtbaar. Een voorbeeld van ouderwetse zuinigheid!

Roel Helmers, ‘Van haver tot gort’ (Bedum 1989). (N.B. Dit boekwerk bevat een reeks ronduit briljante en originele tekeningen van deze molen, maar helaas is de tekst niet foutloos).
Ed van Gerven, 'Westerwijtwerd kan niet zonder Zeldenrust', in: Molens 71 (2003), pp. 4 - 7.

Zeldenrust

Historische foto's

Historische foto's

Eertijds naar molendatabase.nl ingezonden historische foto’s van deze molen.
Kijk op allemolens.nl voor historische foto’s en documenten van deze molen.
Vaags
Groot Wesseldijk
Verbij

Zeldenrust

Actuele foto's

Zeldenrust, Westerwijtwerd, Bernd Käding (3-9-2014). | Database Nederlandse molens
© Bernd Käding (3-9-2014).
Zeldenrust, Westerwijtwerd, Jan van der Molen (20-9-2003). | Database Nederlandse molens
© Jan van der Molen (20-9-2003).
Zeldenrust, Westerwijtwerd, Martijn Scholtens (24-9-2021)Foto vanuit de hoogwerker gemaakt, nadat bijna alle werkzaamheden zijn afgerond. Compleet nieuwe stelling, het gevlucht is grondig gerestaureerd en de molen is compleet geschilderd. | Database Nederlandse molens
© Martijn Scholtens (24-9-2021)
Foto vanuit de hoogwerker gemaakt, nadat bijna alle werkzaamheden zijn afgerond. Compleet nieuwe stelling, het gevlucht is grondig gerestaureerd en de molen is compleet geschilderd.
Zeldenrust, Westerwijtwerd, Martijn Scholtens (11-1-2022) | Database Nederlandse molens
© Martijn Scholtens (11-1-2022)
Zeldenrust, Westerwijtwerd, Wouter Bakker (2-6-2021)De buitenroe heeft gesmede keerijzers, de binnenroe heeft meer gebruikelijke houten keerklossen. | Database Nederlandse molens
© Wouter Bakker (2-6-2021)
De buitenroe heeft gesmede keerijzers, de binnenroe heeft meer gebruikelijke houten keerklossen.
Zeldenrust, Westerwijtwerd, Wouter Bakker (28-9-2021) | Database Nederlandse molens
© Wouter Bakker (28-9-2021)
Zeldenrust, Westerwijtwerd, Vincent Mepschen (12-6-2022) | Database Nederlandse molens
© Vincent Mepschen (12-6-2022)
Zeldenrust, Westerwijtwerd, Vincent Mepschen (12-6-2022) | Database Nederlandse molens
© Vincent Mepschen (12-6-2022)
Zeldenrust, Westerwijtwerd, Martijn Scholtens (13-1-2022)Het binnenwerk is nog helemaal origineel. | Database Nederlandse molens
© Martijn Scholtens (13-1-2022)
Het binnenwerk is nog helemaal origineel.
Zeldenrust, Westerwijtwerd, Martijn Scholtens (13-1-2022) | Database Nederlandse molens
© Martijn Scholtens (13-1-2022)
Zeldenrust, Westerwijtwerd, Martijn Scholtens (12-1-2022) | Database Nederlandse molens
© Martijn Scholtens (12-1-2022)
Zeldenrust, Westerwijtwerd, Vincent Mepschen (12-6-2022) | Database Nederlandse molens
© Vincent Mepschen (12-6-2022)
Zeldenrust, Westerwijtwerd, Willem Jans (12-6-2005) | Database Nederlandse molens
© Willem Jans (12-6-2005)
Zeldenrust, Westerwijtwerd, Willem Jans (12-6-2005) | Database Nederlandse molens
© Willem Jans (12-6-2005)
Zeldenrust, Westerwijtwerd, Vincent Mepschen (12-6-2022) | Database Nederlandse molens
© Vincent Mepschen (12-6-2022)
Zeldenrust, Westerwijtwerd, Vincent Mepschen (12-6-2022) | Database Nederlandse molens
© Vincent Mepschen (12-6-2022)
 

Draag zelf bij

    Tekst  
Stuur ons uw teksten over deze molen
  |   Stuur ons uw teksten over de motor in deze molen (indien van toepassing)
Vanwege migratie van de server is het even niet mogelijk om teksten in te sturen.
   
    Foto's  
Stuur uw foto's van deze molen (ook eventuele motor)
Vanwege migratie van de server is het even niet mogelijk om foto's in te sturen.