Molen Hollands Welvaart, Mensingeweer

Mensingeweer, Groningen
b

korte karakteristiek

naam
Hollands Welvaart
modeltype
Kantige molen, stellingmolen
functie
korenmolen, pelmolen
bouwjaar
bedrijfsvaardigheid
Draaivaardig
bestemming

Het malen van graan en het pellen van gerst, thans op vrijwillige basis; theeschenkerij

adres
Molenweg 10
9961 PD Mensingeweer
Toon op Google Maps met andere molens in de buurt  
Toon op Google Maps met andere molens in de buurt
fietsroute
fietsroute in de buurt van Hollands Welvaart via fietsnetwerk.nl
Ten Bruggencate-nr.
00482
oude dbnr.
B338
Meest recente aanpassing
| Geschiedenis
media-bestand
Molen 00482 Hollands Welvaart (Mensingeweer)
Johan van Dijk (18-10-2022)
De molen tijdens praktijkinstructie op de dinsdagmiddag.

locatie

plaats
Mensingeweer
plaatsaanduiding
gemeente
Het Hogeland, Groningen
kadastrale aanduiding
Gemeente Leens, sectie I, nr. 260
geo positie
X: 226835, Y: 596639
N: 53.35148, O: 6.46616
biotoopwaarde
4 (aanvaardbaar)
landschappelijke waarde
Belangrijk maar wordt tegenwoordig verkleind door een grote windturbine op betrekkelijk korte afstand

contact en bezoek

bezoek/postadres
Molenweg 10
9961 PD Mensingeweer
molenaar
David Reitsema / Johan van Dijk e.a.
telefoon
06-41577179
e-mail
johan@jtvd.nl
website
social media
open voor publiek
ja
open op zaterdag
nee
open op zondag
ja
op afspraak
ja
openingstijden

In principe iedere dinsdag 13.30- 17.00 uur, Pasen t/m oktober: zondag 11.00 - 17.00 uur en op afspraak. 

toegangsprijzen
winkelinformatie
meelverkoop
nee
museuminformatie
gericht op scholen
nee
bijzonderheden

Koffie- en theeschenkerij op de begane grond: de Malle Molen geopend van Pasen t/m Herfstvakantie 11-17 uur met terras en To Go.

constructie

modeltype
Kantige molen, stellingmolen
krachtbron
wind
kenmerken
functie
romp
Houten achtkant, gedekt met dakleer, op stenen onderbouw
kap
Gedekt met hout
inrichting

Eén koppel 17der kunststenen, twee pelstenen, waaierkast, schudzeef met toebehoren, kammenluiwerk.

versieringen

Eenvoudige baard, wit geverfd, rood afgebiesd, met de jaartallen '1855' en '2018' en daaronder in schrijfletters 'Hollands Welvaart'.
(N.B. De baard is recent opnieuw geschilderd en veranderd, het jaartal 2018 is opmerkelijk).

plaats bediening
stellingmolen
bediening kruiwerk
buitenkruier
plaats kruiwerk
bovenkruier
kruiwerk
Voeghoutenkruiwerk. Kruilier.
vlucht
22,60 m.
vang
Vlaamse vang; 5 vaste stukken. Vangbalk met duim, vangstok. Pal.
overbrenging

Bovenwiel 67 kammen
Bovenbonkelaar 35 kammen
Luitafel 35 kammen
Luiwiel 21 kammen
Elevatorwiel 10 kammen
Spoorwiel 95 kammen
Pelschijflopen 20 staven
Steenschijfloop 31 staven
Overbrengingsverhoudingen 1 : 5,86 (maalwerk) en 1 : 9,09 (pelwerk)

hoogte
van de stelling: 9,75 m.
wiekvorm
Systeem Fauël met automatische remkleppen op beide roeden
Kantel uw mobiel om de tabellen helemaal te zien
wiekenkruis
fabrikant roenummer positie bouw fabricagejaar jaar gestoken positie jaar verdwenen lengte
media-bestand
Roede 313, Bremer/Dunning
Bremer/Dunning
✉︎ 313 binnen 2018 2018 binnen aanw. 22,60
media-bestand
Roede 920, Derckx
Derckx
✉︎ 920 buiten 2000 2000/2018 buiten aanw. 22,60
Derckx ✉︎ 921 binnen 2000 2000 binnen 2017 22,60
Pot ✉︎ 2106 buiten 1908 1908 buiten 1999 22,60
Pot ✉︎ 1955 binnen 1903 1903 binnen 1999 22,60
wiekverbeteringen

Zeer lang, op de binnenroede vanaf 1903, heeft deze molen zelfzwichting gehad. Later kwamen daar op de voorzomen Van Bussel-achtige stroomlijnneuzen bij; in 1953 werd dit op de buitenroede vervangen door het systeem Fauël (fokwieken).
Bij de restauratie van 1970 zijn brede fokwieken (bedoeld met zeilen) aangebracht. In 2001 zijn deze bij de restauratie vernieuwd. Bij de vernieuwing van 2018 zijn de fokken ook voorzien van remkleppen. 

bovenas
fabrikant asnummer fabricagejaar jaar gestoken jaar verdwenen lengte
media-bestand
As 1177, De Prins van Oranje
De Prins van Oranje
✉︎ 1177 1878 aanw. 05,18
afbeelding van onze ondersteuners

geschiedenis

toestand
werkend
bouwjaar
bedrijfsvaardigheid
Draaivaardig
bestemming

Het malen van graan en het pellen van gerst, thans op vrijwillige basis; theeschenkerij

molenmaker
Hendrikus ten Have, Mensingeweer (1855)
omwentelingen
eigendomshistorie

De stichting Het Groninger Landschap is eigenaar sinds juni 2013; daarvoor was dat de gemeente De Marne; daarvoor de vm. gemeente Leens, daarvoor G. Spoelman. 

geschiedenis

Molenmaker Hendrikus ten Have bouwde deze molen in 1855 voor zichzelf, hij werd dus van molenmaker molenaar. Latere eigenaars waren de familie Broekema en Spoelman. H. Spoelman werd in 1934 eigenaar; later werd dat zijn zoon Geert.

Op 20 november 1969 verkocht Geert Spoelman de molen voor het symbolische bedrag van ƒ 1,-- aan de toenmalige gemeente Leens. Op dat moment was de molen zeer dringend aan herstel toe: zo was de bedekking van de romp op diverse plaatsen verdwenen en ook het wiekenkruis slecht. Een restauratie volgde kort daarop. Hierbij maakte de zelfzwichting plaats voor fokken (met zeilen).

Begin 2001 onderging de molen een nieuwe restauratiebeurt, met o.a. nieuwe kap en roeden. Ook de stelling werd grotendeels vernieuwd. Op beide roeden werden brede dubbelstraals fokwieken aangebracht, wederom met zeilen.

In 2017 was de molen opnieuw aan de beurt voor groot herstel. Nadat eerder dat jaar de fokken al waren verwijderd (waarna de molen nog wel heeft gedraaid en zelfs een keer gemalen!) werden op 15 september de roeden gestreken en daarna de kap van de romp gehesen.
Op 22 november 2017 werd de geheel herstelde kap terug op de romp geplaatst. Achtkant en kap had men intussen ook opnieuw met asfaltpapier bekleed. Het gevlucht was toen nog niet klaar: 8 mei 2018 werden een nieuwe binnenroede en de gerepareerde buitenroede gestoken.
Een maand later, 10 juni 2018, is de molen feestelijk geopend door wethouder Anne Marie Smits van de gemeente De Marne.

Sinds begin 2022 wordt de molen als instructiemolen gebruikt voor het opleiden van molenaars. 
De molen is (najaar 2023) tijdelijk niet maalvaardig omdat de loper van het koppel maalstenen is gescheurd. 

 

aanvullingen

wetenswaardigheden

Oud-eigenaar en -molenaar Geert Spoelman overleed op 4 februari 2014. Het bekendst werd hij door een andere molen: op 6 oktober 1954 slaagde hij, bepaald niet zonder gevaar, tezamen met Jan Willemsen erin de tijdens een vliegende storm op hol geslagen koren- en pelmolen van Eenrum van de ondergang te redden.

literatuur

Johan van Dijk, Hollands Welvaart. 160 jaar koren- en pelmolen in Mensingeweer. Mensingeweer 2015. ISBN 978-90-823753-1-2

foto's

foto's