Lienden, Gelderland

De Zwaan

Foto van De Zwaan, Lienden, Frank Hendriks (6-10-2018) | Database Nederlandse molens
© Frank Hendriks (6-10-2018)

NederlandsEnglishFrançaisDeutschEspanõlPortuguesePусский简体中文

De Zwaan

1644
Torenmolen
Ronde stenen molen
Korenmolen
Molenstraat 5
4033 AS Lienden
X: 163858 Y: 440098
N 51.949257 O 5.516047
Toon op Google Maps met andere molens in de buurt
Toon deze molen in Google Streetview
Gelderland
Buren
Lienden
Gemeente Lienden, sectie L, nr. 492
Fam. Van Harn

De familie Van Harn is eigenaar sinds 1879.

Maalvaardig
2022: 32.166
2021: 41.860
2020: 37.551
2018: 29.436
2017: 54.834
eerdere tellerstanden ( ↓ ↑ )
  • 2014: 39.367
  • 2013: 37.173
  • 2012: 81.084
  • 2011: 75.332
  • 2010: 19.966
  • 2009: 35.566
  • 2008: 206.500
Het malen van graan, thans op vrijwillige basis

Groot

Rik Treur
0344-601282 (fam. Van Harn)

In de regel zaterdag 10.00 - 17.00 uur.

Fietsroute in de buurt van De Zwaan via fietsnetwerk.nl
239
02662
 
Vaags
Groot Wesseldijk
Verbij

De Zwaan

Constructie

Constructie

Ronde stenen molen, licht conisch gemetseld
Vier vloeren: begane grond, maalzolder, steenzolder, kapzolder

Gedekt met dakleer

26,80 m.
Oud-Hollands

In 1940 werd op beide roeden het systeem Van Bussel aangebracht; in 1963 werd dit weer gewijzigd in Oud-Hollands.

Roeden etc.

Kantel uw mobiel om de tabellen helemaal te zien

Kruiwerk etc.

Engels met 42 rollen; binnenkruiwerk met zowel lier als rad
Vlaamse vang; vangbalk met haak; vangtrommel

Eén koppel 16der en één koppel 15der kunststenen; sleepluiwerk. Restanten van een derde koppel.

Bovenwiel 73 kammen
Bovenschijfloop 32 staven, steek 12,0 cm.
Spoorwiel 81 kammen
Steenschijflopen 31 en 27 staven, steek 10,0 cm.
Overbrengingsverhoudingen 1 : 5,96 en 1 : 6,84

Forse baard, met de vorm van de romp meegekromd, donkergroen geverfd, wit afgebiesd, met (sinds 1939) met grote letters: „Bij storm en wind is God mijn vrind".

Eenvoudige achterbaard met het opschrift '1879 Van Harn'

Boven de inrijpoort een geschilderde zwaan (2000) met daaronder het opschrift "Anno De Zwaan 1644"

Eenvoudige windwijzer

De Zwaan

Verwijzingen

De Zwaan

Geschiedenis

Geschiedenis

De molen behoorde, evenals zijn voorgangers, van oudsher tot de goederen van de halve heerlijkheid Lienden, die in bezit was van de heren, later graven van Culemborg. Hij is de opvolger van een standerdmolen, die in januari 1643 was omgevallen en vernield.
Op last van de graaf van Culemborg, Philips Theodoor van Waldeck, werd de tegenwoordige molen gebouwd. Op 29 januari 1644 werd de voltooide molen te Lienden door de molenmeester Henrick Aertss. uit Utrecht geïnspecteerd en in orde bevonden. Via adellijke eigenaren (tot 1810) en daarna particulieren kwam de molen in 1879 in bezit van de familie Van Harn.

In 1939-1940 werd de molen grondig gerestaureerd (zo maalde deze daarvoor al een tijd met één roede) en werden Van Bussel stroomlijnneuzen aangebracht. Sindsdien staat ook, op voordracht van jhr. mr. van Rijckevorsel, groot molenvriend en toentertijd bestuurslid van de De Hollandsche Molen, de huidige spreuk op de baard. In 1949 werd het houten rollenkruiwerk vervangen door een Engels.

In 1970 werden de roeden vervangen door nieuwe en dat gold ook de maalstenen: er kwamen nieuwe gatenstenen (die laatste voldeden overigens niet: vanwege de tegenvallende resultaten daarmee werden de gaten in 1989 weer opgevuld).

Bij de zeer zware storm van 3 januari 1976 ontstond aanzienlijke schade: kap en wiekenkruis waren toegetakeld, de koningspil afgedraaid, bovenwielskammen gebroken en een koppel maalstenen ontzet. Eén en ander werd enige tijd later hersteld.

In maart 1990 werd begonnen met de laatste grote restauratie. Doordat de molen naar het westen scheef gezakt was, moest het metselwerk gerepareerd worden. De bovenste meter van de romp werd toen grotendeels opnieuw gemetseld.

Rond 1960 werd een koppel maalstenen verwijderd, maar de diverse onderdelen bleven in de molen bewaard. Anno 2021 wil men dit (derde) koppel in ere herstellen.
Vooralsnog heeft men in december 2021 de kuip van het 15der koppel gerestaureerd.
Meer werkzaamheden omtrent het maalwerk worden nog verwacht.

Torenmolen
Qua constructie is dit een zeer opvallende molen: het lijkt een overgangstype tussen de 'klassieke' torenmolen en de latere ronde stenen bovenkruiers.
In dit verband moet worden opgemerkt, dat er bewijs is dat de molen een staart heeft gehad; er zijn in ieder geval bij de bouw onderdelen voor geleverd: een oude bestellijst van bouwmateriaal bleef bewaard. Hier werden een aantal masten besteld (voor de staart en de schoren) alleen was er geen lange spruit besteld. Dit omdat twee verlengde roosterhouten als lange spruit dienst deden (alle roosterhouten staan ook haaks en niet radiaal op de voeghouten). Dit liep zo zwaar dat de staart goed ondersteund moest worden. Op het zuidwesten is het slijtspoor inderdaad ook vrij diep in de muur. Op enig moment moet de molen alsnog verbouwd zijn tot binnenkruier. Dat binnenkruiwerk doet denken aan dat van een Noord-Hollandse molen en in het geheel niet op dat van de veel oudere torenmolens van Zeddam en (gereconstrueerd) Zevenaar.


De Zwaan

Aanvullingen

Aanvullingen

Deze molen vormt min of meer een overgangstype tussen de 'klassieke' torenmolen en de latere ronde stenen bovenkruiers en staat als zodanig tamelijk op zichzelf.

E.J. van Ebbenhorst Tengbergen: 'Uit de geschiedenis van de windkorenmolen De Zwaan te Lienden', in: Bijdragen en mededelingen Gelre, deel LXVI (1972) 215-235.
J.S. Bakker, 'Molen „De Zwaan" in Lienden: een kind van zijn tijd (1)', in : De Molenaar 9 (1992) 247-249.
J.S. Bakker, 'Molen "De Zwaan" in Lienden: een kind van zijn tijd (2)', in : De Molenaar 10 (1992) 282-285.

Molenaarsadvertenties

Historische gegevens over molenaars van deze molen

In Nieuws vd Dag 3-11-1886, 03-11-1886
Door molenaar Harn A. Van
gevraagd ijzeren molenas
Compilatie: Erik Stoop

De Zwaan

Historische foto's

Historische foto's

Eertijds naar molendatabase.nl ingezonden historische foto’s van deze molen.
Kijk op allemolens.nl voor historische foto’s en documenten van deze molen.
Vaags
Groot Wesseldijk
Verbij

De Zwaan

Actuele foto's

De Zwaan, Lienden, Boukje van Leijen (28-4-2013)  | Database Nederlandse molens
© Boukje van Leijen (28-4-2013)
De Zwaan, Lienden, Gerrit ten Brinke (28-2-2013) | Database Nederlandse molens
© Gerrit ten Brinke (28-2-2013)
De Zwaan, Lienden, Boukje van Leijen (1-4-2016)  | Database Nederlandse molens
© Boukje van Leijen (1-4-2016)
De Zwaan, Lienden, Ton Koorevaar (25-7-2012). | Database Nederlandse molens
© Ton Koorevaar (25-7-2012).
De Zwaan, Lienden, Frank Hendriks (6-10-2018) | Database Nederlandse molens
© Frank Hendriks (6-10-2018)
De Zwaan, Lienden, Frits Kruishaar (5-8-2008). | Database Nederlandse molens
© Frits Kruishaar (5-8-2008).
De Zwaan, Lienden, Vincent Mepschen (10-11-2018)De Kruilier. | Database Nederlandse molens
© Vincent Mepschen (10-11-2018)
De Kruilier.
De Zwaan, Lienden, Boven: het draaiende bovenwiel. Onder: inscriptie op een balk op de steenzolder.  Mariepauline Hollman (27-8-2011). | Database Nederlandse molens
© Boven: het draaiende bovenwiel. Onder: inscriptie op een balk op de steenzolder.
Mariepauline Hollman (27-8-2011).
De Zwaan, Lienden, Marcel van Nies (15-9-2016) | Database Nederlandse molens
© Marcel van Nies (15-9-2016)
De Zwaan, Lienden, Anja Hoogduin (22-4-2006) | Database Nederlandse molens
© Anja Hoogduin (22-4-2006)
De Zwaan, Lienden, Marcel van Nies (15-9-2016) | Database Nederlandse molens
© Marcel van Nies (15-9-2016)
De Zwaan, Lienden, Marcel van Nies (15-9-2016) | Database Nederlandse molens
© Marcel van Nies (15-9-2016)
De Zwaan, Lienden, Vincent Mepschen (10-11-2018) | Database Nederlandse molens
© Vincent Mepschen (10-11-2018)
De Zwaan, Lienden, Vincent Mepschen (10-11-2018) | Database Nederlandse molens
© Vincent Mepschen (10-11-2018)
De Zwaan, Lienden, Vincent Mepschen (10-11-2018) | Database Nederlandse molens
© Vincent Mepschen (10-11-2018)
De Zwaan, Lienden, Vincent Mepschen (10-11-2018) | Database Nederlandse molens
© Vincent Mepschen (10-11-2018)
De Zwaan, Lienden, Vincent Mepschen (10-11-2018) | Database Nederlandse molens
© Vincent Mepschen (10-11-2018)
 

Draag zelf bij

    Tekst  
Stuur ons uw teksten over deze molen
  |   Stuur ons uw teksten over de motor in deze molen (indien van toepassing)
Vanwege migratie van de server is het even niet mogelijk om teksten in te sturen.
   
    Foto's  
Stuur uw foto's van deze molen (ook eventuele motor)
Vanwege migratie van de server is het even niet mogelijk om foto's in te sturen.