Molen De Gooijer, Wolvega

Wolvega, Fryslân
b

korte karakteristiek

naam
De Gooijer
modeltype
Kantige molen, grondzeiler
functie
poldermolen
bouwjaar
herbouwd
1775 / 1836
bedrijfsvaardigheid
Maalvaardig
bestemming

Bemalen van de Driessenpolder, thans op vrijwillig basis

adres
Steenwijkerweg 76
8471 LC Wolvega
Toon op Google Maps met andere molens in de buurt  
Toon op Google Maps met andere molens in de buurt
fietsroute
fietsroute in de buurt van De Gooijer via fietsnetwerk.nl
Ten Bruggencate-nr.
03856
oude dbnr.
B157
Meest recente aanpassing
| Tellerstand
media-bestand
Molen 03856 De Gooijer (Wolvega)
BB (19-9-2018)

locatie

plaats
Wolvega
plaatsaanduiding
gemeente
Weststellingwerf, Fryslân
kadastrale aanduiding
Gemeente Wolvega, sectie N, nr. 70
geo positie
X: 197589, Y: 541187
N: 52.85619, O: 6.01951
biotoopwaarde
3 (matig)
landschappelijke waarde
Belangrijk maar wordt beperkt door beplantingen.

contact en bezoek

bezoek/postadres
Steenwijkerweg 76
8471 LC Wolvega
molenaar
Andrien Muijsers / Kees Vanger / Linda de Vries / Sake Bergsma
telefoon
website
social media
open voor publiek
ja
open op zaterdag
ja
open op zondag
nee
op afspraak
ja
openingstijden

In de regel zaterdagmiddag en op afspraak.

toegangsprijzen
winkelinformatie
meelverkoop
nee
museuminformatie
gericht op scholen
ja
informatie voor scholen

Op afspraak per e-mail 

bijzonderheden

constructie

modeltype
Kantige molen, grondzeiler
krachtbron
wind
kenmerken
functie
romp
Houten achtkant, gedekt met riet, op stenen voet
kap
Gedekt met riet
inrichting

Houten vijzel

versieringen

Eenvoudige baard, wit geverfd, rood afgebiesd, met de opschriften 'Anno 1775' en daaronder 'De Gooijer'.

In het rietdek is op één van de velden het jaartal '1990' aangebracht.

plaats bediening
grondzeiler
bediening kruiwerk
buitenkruier
plaats kruiwerk
bovenkruier
kruiwerk
Neutenkruiwerk met 19(!) neuten; kruihaspel
vlucht
18,59 m.
vang
Vlaamse vang; vangstok
overbrenging

Bovenwiel 48 kammen
Bovenbonkelaar 27 kammen, steek 12,5 cm.
Onderwiel 43 kammen
Vijzelwiel 40 kammen, steek 10,0 cm.
Overbrengingsverhouding 1 : 1,91

hoogte
wiekvorm
Oud-Hollands
Kantel uw mobiel om de tabellen helemaal te zien
wiekenkruis
fabrikant roenummer positie bouw fabricagejaar jaar gestoken positie jaar verdwenen lengte
Buurma ✉︎ 236 buiten 1990 1990 buiten aanw. 18,59
Buurma ✉︎ 237 binnen 1990 1990 binnen aanw. 18,59
Pot ✉︎ ? binnen .... binnen 18,60
wiekverbeteringen

Deze molen heeft nooit een wiekverbetering gekregen.

bovenas
fabrikant asnummer fabricagejaar jaar gestoken jaar verdwenen lengte
Gieterij Hardinxveld ✉︎ 17 1987 1990 aanw.
Muinck Keizer, J.M. de ✉︎ 107 1903 1957 1990
afbeelding van onze ondersteuners

geschiedenis

toestand
werkend
bouwjaar
Hier gebouwd na twee keer elders te hebben gefunctioneerd.
bedrijfsvaardigheid
Maalvaardig
bestemming

Bemalen van de Driessenpolder, thans op vrijwillig basis

omwentelingen
geschiedenis

Deze molen werd in eerste instantie in 1775, als hulp bij het bemalen van de toen in volle vervening zijnde Nijkspolder aan De Linde achter Blesdijke, gebouwd. Toen hij zijn taak daar had volbracht werd hij in 1836 afgebroken, om in Noordwolde als korenmolen te worden opgebouwd. Daar stond hij bekend als 'de molen van Menger'.

In 1917 werd hij wederom verplaatst, terug naar de Linde en opnieuw als poldermolen, nu ter vervanging van een nog vrij nieuwe spinnekop die op 11 juli 1917 na blikseminslag was afgebrand. Luttele weken daarvoor, 13 juni 1917, was in 'De Molenaar' het korenmolentje te Noordwolde voor de sloop te koop aangeboden. Op zijn derde locatie kreeg hij een bemalingstaak voor de Dr. Jan C. Driessenpolder.

Toch moet de molen al betrekkelijk vroeg buiten bedrijf gekomen zijn. Foto's uit de vroege jaren '50 tonen de molen met slechts één roede. In 1957 volgde een flinke opknapbeurt, waarbij de molen voor het eerst een ijzeren bovenas kreeg. Gedraaid werd er daarna vermoedelijk niet.
Pas veel later is er, onder invloed van vrijwillig molenaarschap, weer gedraaid maar in de loop van de jaren '80 ging de toestand opnieuw achteruit.

In 1990/91 vond een grote restauratie plaats. Er kwam een geheel nieuwe gietijzeren as (de in 1957 gestoken as vertoonde een scheur) en ook werden twee nieuwe ijzeren roeden gestoken. De veldmuren werden afgebroken en vervolgens geheel opnieuw gemetseld, zij het in een iets andere vorm dan daarvoor.
Sinds deze laatste grote restauratie kan de molen naar keuze op de boezem of in een circuit malen. Door middel van een grote schuif kan het water rechtdoor (naar de boezem) of naar links (het circuit) worden uitgemalen. In dat laatste geval heeft de molen een maalcircuit van 2,5 km!).

In het voorjaar van 2021 constateerden de molenaars dat de molen snel verzakte: het wiekenkruis liep in een bepaalde positie aan op het dek van de vijzelbak, uiteraard een zeer ongewenste situatie. De molen moest worden stilgezet.
De inactiviteit heeft niet lang geduurd: in november 2021 stortte men rond de molen een nieuwe achtkante fundering in beton. Daarna moest enige tijd worden gewacht tot deze was uitgehard. Begin maart stond de molen weer recht, dat wil zeggen: op klossen op de veldmuren op de nieuwe fundering. Daarna moest uiteraard het metselwerk worden aangevuld.
Na de rechtzetting heeft men het gehele gaandewerk opnieuw moeten stellen en de 'utskoat' (de voorwaterloop in het Frysk) ontdaan van veel rommel. De 9 april, de zaterdag dat zoveel mogelijk molens in Nederland en elders tegelijk zouden draaien, kon 'De Gooijer' weer meedoen. 22 april volgde de officiële ingebruikname.

Technische details:
De lange spruit is tussen bovenwiel en windpeluw aangebracht, tamelijk uitzonderlijk voor een molen in het noorden van het land.
Opmerkelijk: één van de draaipunten van een kaapstander, daterend uit de korenmolenperiode in Noordwolde, is hier nog steeds, nu uiteraard volkomen onnut, aanwezig. Met zo'n kaapstander lichtte men vóór het scherpen de steenspil.

aanvullingen

toelichting naam

In het Fries Molenboek staat de molen met de naam "De Wâlden", welke dateert uit 1974. Waarschijnlijk werkte deze naam verwarrend met de naam van streekkantoor "De Wâlden" van It Fryske Gea. In 1991 werd de naam vervangen door die van de laatste beroepsmolenaar hier.

wetenswaardigheden

Op korte afstand van de molen bevindt zich nog de molenaarswoning, weliswaar een flink stuk groter dan ca. 100 jaar geleden, maar nog steeds fraai. Tegenwoordig is dit de dienstwoning van de beheerder van het natuurgebied ter plaatse.

foto's

foto's