Winterswijk, Gelderland

De Bataaf

Foto van De Bataaf, Winterswijk, Christina Zoet (16-9-2012). | Database Nederlandse molens
© Christina Zoet (16-9-2012).

NederlandsEnglishFrançaisDeutschEspanõlPortuguesePусский简体中文

De Bataaf

1801
2010
Beltmolen
Achtkante molen
Korenmolen
Bataafseweg 20A
7101 PA Winterswijk
X: 247995 Y: 443877
N 51.975506 O 6.740708
Toon op Google Maps met andere molens in de buurt
Toon deze molen in Google Streetview
Gelderland
Winterswijk
Winterswijk
Gemeente Winterswijk, sectie I, nr. 13675
Stichting Molen de Bataaf

De Stichting Molen de Bataaf is eigenaar sinds 2003, daarvoor was dat vanaf 1849 de familie Te Lintum.

Maalvaardig
Het malen van graan, thans op vrijwillige basis

Groot

Jos Roerdink / Hans Donderwinkel / Wim Lobeek / Rob Holweg / Bert Hijink / Theo Hubers
06-57597343 / 06-51416713 / 06-13055146

Zaterdag (behalve de laatse van de maand) 10:00 - 16:00 uur.
Laatste zondag van de maand 12:00 - 17:00 uur en op afspraak.

Fietsroute in de buurt van De Bataaf via fietsnetwerk.nl
1319
00900
 
Vaags
Groot Wesseldijk
Verbij

De Bataaf

Constructie

Constructie

Eiken achtkant, gedekt met metalen platen, op stenen voet.
Belt geheel afgegraven en vervangen door stenen bedrijfsruimten.

Gedekt met metalen platen

25,00 m.
Binnenroede systeem Dekker met Ten Haveklep; buitenroede systeem Dekker

In 1937 kreeg deze molen op beide roeden het systeem Dekker; de binnenroede bovendien met de toen volslagen nieuwe Ten Haveklep.
Bij de reconstructie van 2010 is de opzet van 1937 gekopieerd.

Roeden etc.

Kantel uw mobiel om de tabellen helemaal te zien

Kruiwerk etc.

IJzeren rollen; kruihaspel
Stutvang; vangbalk met haak; vangtrommel

Eén koppel 16der blauwe en één koppel 16der kunststenen; regulateur; sleepluiwerk

Bovenwiel 69 kammen
Bovenbonkelaar 36 kammen, steek 11,5 cm
Spoorwiel 79 kammen
Steenschijflopen 21 en 24 staven,  steek: 10,5 cm
Overbrengingsverhouding 1 : 7,21 / 1 : 6,31

van de belt: 3,00 m.

Eenvoudige baard, donkergroen geverfd, met in grote letters het opschrift 'Bataaf'.

Fa. Vaags, Aalten (2010)

De Bataaf

Verwijzingen

Verwijzingen

Kijk op allemolens.nl voor historische foto’s en documenten van deze molen.

De Bataaf

Geschiedenis

Geschiedenis

Op 28 augustus 1800 kwamen verscheidene mensen bijeen na een oproep van de hervormde kerk: men wilde een windmolen bouwen om met de opbrengst hiervan de predikanten te kunnen betalen. Men was het hier snel over eens: reeds op 27 september werd met het werk begonnen.
De molen werd gebouwd voor een bedrag van ƒ 3.255,--; op 2 juni 1801 werd het eerste graan gemalen.

In 1859 werd de familie Te Lintum eigenaar en die zou dat tot in de 21ste eeuw blijven.
Nadat de molen in 1930 buiten bedrijf was gekomen en daardoor ook in minder goede staat geraakt, volgde in 1937 een grote opleving mét een primeur: molenmaker Gerrit Jan ten Have uit Vorden introduceerde hier een nieuw wieksysteem (dat later zijn naam zou krijgen).
Het was een opmerkelijk en eenvoudig systeem: duidelijk geïnspireerd op wat Kurt Bilau jaren eerder had bedacht maar de lange draaibare zwichtklep was nu in hout, dus veel lichter en goedkoper dan de geheel in metaal uitgevoerde Bilauklep.
Bij De Bataaf werd het toegepast in combinatie met het systeem Dekker, hetgeen uitzonderlijk is gebleken: latere molens met het Ten Havesysteem kregen vrijwel altijd een stroomlijnneus die leek op die van Van Bussel. Op 'De Bataaf' was het hoe dan ook een groot succes: volgens molenaar Te Lintum draaide de molen al bij matige wind 'als een spoortrein'.

Dit nieuwe gebruik van de windkracht duurde ruim 20 jaar: tot 1958. Daarna volgde stilstand en werd het bedrijf van Te Lintum omgebouwd tot een moderne maalderij, met ook dramatische gevolgen voor de molen.
In 1963 volgde onttakeling: wiekenkruis, as en het grootste deel van het binnenwerk werden verwijderd door molenmaker Guus Beckers (Bredevoort). De Bataaf werd, als romp met kap, omhulsel voor een silo en raakte langzamerhand geheel door andere bedrijfsgebouwen ingesloten.

Plannen om De Bataaf weer in oude staat te herstellen waren er al vanaf ca. 1980. De twee uitgaven van het Gelders Molenboek (1968 en 1982) lieten Winterswijk zien als een gemeente van voornamelijk molenrestanten (en De Bataaf was daar maar één van...).

In 2001 werd Stichting Molen de Bataaf opgericht met het doel, de molen weer in oude luister te herstellen. Dit laatste lukte, nadat de maalderij van Te Lintum was opgeheven en de familie de molenromp voor een symbolisch bedrag aan deze stichting had verkocht.
Molenaar Appie te Lintum overleed in maart 2010. Hij had het begin van de herbouw nog meegemaakt maar mocht de voltooiing, waar hij zo naar uit had gezien, helaas niet meer beleven. 

Op 17 mei 2010 werd de herboren Bataaf officieel in gebruik genomen. De molen is gereconstrueerd volgens de situatie van 1937, dus met Dekkerwieken in combinatie met de Ten Haveklep. Het mechaniek wordt niet via een doorboorde as bediend, maar - net als 1937 - door een zwichtring achter de askop.
Enige jaren na de ingebruikname besloten de molenaars om op de buitenroede weer zeilen te gaan voeren; na de restauratie was het aanvankelijk de bedoeling om alleen het Dekkersysteem met de zwichtklep als windvanger te gebruiken.


De Bataaf

Aanvullingen

Aanvullingen

Op deze molen werd in 1937 voor het eerst het systeem Ten Have toegepast. Hier was dat - bijzonder - in combinatie met het systeem Dekker.

De Bataaf had (en heeft), zo wordt beweerd, het sterkste achtkant van de hele omgeving. Dit werd kort nadat deze molen voorzien was van de Ten Havekleppen treffend bewezen. Molenaar Te Lintum maalde op een dag bij krachtige wind en was uiteraard gewend dat de molen geen krimp gaf. Wat hij niet merkte, was dat de wind sterk was toegenomen, de Ten Havekleppen deden immers hun werk. Die kleppen moesten evenwel keihard werken en stonden tenslotte volkomen dwars en remden dus op vol vermogen!.
Toen op een zeker moment het achtkant tóch even kraakte, ging Te Lintum buiten kijken: zijn molen stond nog steeds keurig te malen, maar zijn schuur was omgewaaid...
(dit verhaal met alle dank aan wijlen Frans Gunnewick te Vragender!).

De naam van deze molen heeft ongetwijfeld te maken met de politieke omwenteling die zich rond 1800 had voltrokken in wat tegenwoordig Nederland is. "Bataafse Republiek" was toen de naam van de (tijdelijke) staatsvorm.
De molen heeft die naam (mogen) behouden.

Nel Scholten-Ballast, 'De Gelderse familie Te Lintum', in: Molens nr. 66 (2002) pp. 10 - 13.

De Bataaf

Historische foto's

Historische foto's

Eertijds naar molendatabase.nl ingezonden historische foto’s van deze molen.
Kijk op allemolens.nl voor historische foto’s en documenten van deze molen.
Vaags
Groot Wesseldijk
Verbij

De Bataaf

Actuele foto's

De Bataaf, Winterswijk, Ronald Bakker (9-2-2019) | Database Nederlandse molens
© Ronald Bakker (9-2-2019)
De Bataaf, Winterswijk, Willem Stapelkamp (2-9-2015) | Database Nederlandse molens
© Willem Stapelkamp (2-9-2015)
De Bataaf, Winterswijk, Piet Glasbergen (23-4-2022) | Database Nederlandse molens
© Piet Glasbergen (23-4-2022)
De Bataaf, Winterswijk, Piet Glasbergen (5-12-2015) | Database Nederlandse molens
© Piet Glasbergen (5-12-2015)
De Bataaf, Winterswijk, Barend Zinkweg (26-6-2018)Molenaar van de Pendrechtse Molen, Barend Zinkweg schrijft: 'Ik kan me niet herinneren ooit ergens op een verdekkerde molen dergelijke zeilklampen gezien te hebben. De mogelijk verklaring is, dat de platen van de verdekkering elkaar ook bijna voor de voorzoom raken en als het zeil daarover geklampt zou worden gaat het kapot.' | Database Nederlandse molens
© Barend Zinkweg (26-6-2018)
Molenaar van de Pendrechtse Molen, Barend Zinkweg schrijft: 'Ik kan me niet herinneren ooit ergens op een verdekkerde molen dergelijke zeilklampen gezien te hebben. De mogelijk verklaring is, dat de platen van de verdekkering elkaar ook bijna voor de voorzoom raken en als het zeil daarover geklampt zou worden gaat het kapot.'
De Bataaf, Winterswijk, Louis Kleijberg (7-7-2013) | Database Nederlandse molens
© Louis Kleijberg (7-7-2013)
De Bataaf, Winterswijk,  Piet Glasbergen (5-12-2015) | Database Nederlandse molens
© Piet Glasbergen (5-12-2015)
De Bataaf, Winterswijk, Piet Glasbergen (5-12-2015) | Database Nederlandse molens
© Piet Glasbergen (5-12-2015)
De Bataaf, Winterswijk, André  Nibbelink (22-5-2010) | Database Nederlandse molens
© André Nibbelink (22-5-2010)
De Bataaf, Winterswijk, Louis Kleijberg (7-7-2013) | Database Nederlandse molens
© Louis Kleijberg (7-7-2013)
De Bataaf, Winterswijk, Ronald Bakker (9-2-2019)De maalzolder. | Database Nederlandse molens
© Ronald Bakker (9-2-2019)
De maalzolder.
De Bataaf, Winterswijk, Ronald Bakker (9-2-2019)De steenzolder. | Database Nederlandse molens
© Ronald Bakker (9-2-2019)
De steenzolder.
De Bataaf, Winterswijk, Ronald Bakker (9-2-2019)In de molen bevinden zich vele inscripties. Deze dateert uit 1809, acht jaar na de bouw van de molen. | Database Nederlandse molens
© Ronald Bakker (9-2-2019)
In de molen bevinden zich vele inscripties. Deze dateert uit 1809, acht jaar na de bouw van de molen.
 

Draag zelf bij

    Tekst  
Stuur ons uw teksten over deze molen
  |   Stuur ons uw teksten over de motor in deze molen (indien van toepassing)
Vanwege migratie van de server is het even niet mogelijk om teksten in te sturen.
   
    Foto's  
Stuur uw foto's van deze molen (ook eventuele motor)
Vanwege migratie van de server is het even niet mogelijk om foto's in te sturen.