Zoeterwoude, Zuid-Holland

Groote Molen

Foto van Groote Molen, Zoeterwoude, Leo Middelkoop (31-8-2018)De molen direct na de vervanging van het kleedhout van het bovenhuis.  | Database Nederlandse molens
© Leo Middelkoop (31-8-2018)
De molen direct na de vervanging van het kleedhout van het bovenhuis.

NederlandsEnglishFrançaisDeutschEspanõlPortuguesePусский简体中文

Groote Molen

1626
1975
Wipmolen
Wipmolen
Poldermolen
Molenpad 9
2382 GZ Zoeterwoude
X: 95897 Y: 460883
N 52.132984 O 4.523970
Toon op Google Maps met andere molens in de buurt
Toon deze molen in Google Streetview
Zuid-Holland
Zoeterwoude
Zoeterwoude
Zoeterwoude-Rijndijk
Gemeente Zoeterwoude, sectie H, nr. 161
Rijnlandse Molenstichting

De Rijnlandse Molenstichting is eigenaar sinds 1973; daarvoor was dat vanaf de bouw de Groote Polder.

Maalvaardig in circuit
2020: 200.679
2019: 154.321
eerdere tellerstanden ( ↓ ↑ )
  • 2007: 123.456
  • 2005: 100.100
  • 2004: 100.100
  • 2003: 100.073
  • 2002: 154.321
Vh. bemalen van de Groote Polder, thans buiten bedrijf

Zeer groot uit westelijke richtingen; een productiebos ten oosten van de molen begint zorgen te geven en de grote Heineken-brouwerij die de molen toch al van enige afstand bekeek is in maart 2016 voorzien van vier torenhoge windturbines. 

06-19181001

In principe als de molen draait

Fietsroute in de buurt van Groote Molen via fietsnetwerk.nl
1147
01157
 
Vaags
Groot Wesseldijk
Verbij

Groote Molen

Constructie

Constructie

Ondertoren, gedekt met riet, op veldmuren van 0,30 m.

Bovenhuis blauwgrijs geverfd; wit afgebiesd. Kap gedekt met gepotdekselde delen met daarop EPDM.

25,00 m.
Oud-Hollands

Deze molen heeft nooit een wiekverbetering ondergaan.

Roeden etc.

Kantel uw mobiel om de tabellen helemaal te zien

Kruiwerk etc.

Zetelkruiwerk; kruirad met lage bank
Losse Vlaamse blokvang uit vier stukken; vangbalk met haak; gaffelvormige vangtrommel; kneppel

Stalen vijzel, Ø 1,50 m., a-centrisch (1953), daarvoor een scheprad (Ø 5,74 m; br. 0,55 m.) buiten de molen. Geen woning in de molen.

Bovenwiel 47 kammen
Bovenschijfloop 26 staven, steek 16,4 cm.
Onderwiel 37 kammen
Vertragingskast schijfloop met 20 staven, steek 13,0 cm.
Totale verhouding ca. 1 : 2,23

Eenvoudige dichte makelaar met rood-wit-blauw geverfde windvaan.

De geprofileerde borstnaald is versierd met het in rood uitgevoerde jaartal '1975'.

Aardig zijn de twee verticale molentjes aan weerszijden van de achterkant van het bovenhuis; deze gaan draaien als de molen niet precies op de wind staat.

Onder de borst hangen drie eikels.

?? (1626)
Fa. Van Beek, Rijnsaterwoude (1975)

Groote Molen

Verwijzingen

Groote Molen

Geschiedenis

Geschiedenis

Dit is de derde molen die de Groote Polder bemaalde en de tweede op deze locatie. De eerste Groote Molen werd gebouwd in 1485; de tweede in 1545 en de derde in 1626.

De molen bemaalde tot 1966 de Groote Polder (ca. 520 ha, opvoerhoogte 1,50 m.) voornamelijk op windkracht. Voornamelijk, omdat in 1953 het scheprad vervangen was door een vijzel en meteen ook een Deutz dieselmotor als hulpkracht geplaatst werd. Na 1966 draaide de molenvijzel alleen nog op de diesel. Dat duurde tot 1972, toen vanwege de aanleg van een groot indrustrieterrein de Kopperwetering, waarop de molen uitmaalde, werd afgedamd. De Groote Polder wordt sindsdien bemalen door een elektrisch gemaal dat op een geheel andere plaats dan de molen staat en uitslaat op de Meerburger Wetering.

Bij de hevige storm van 2 april 1973 leed deze molen zeer zware schade: de koker brak en als gevolg viel het bovenhuis met wiekenkruis en al te pletter en werd vrijwel geheel verwoest.

In 1975/'76 heeft men de molen, inmiddels eigendom van de Rijnlandse Molenstichting, maalvaardig hersteld. Bovenhuis en koker moesten uiteraard geheel nieuw, ook werden een tweedehands as en nieuwe roeden gestoken. Deze restauratie werd op initiatief van molenmaker Hans van Beek op de ouderwetse manier uitgevoerd, met rechtmast en lier, zónder kraan.
De molen onderging hierbij een opvallende transformatie: het vroeger blauwgrijs geverfde bovenhuis werd geheel zwart geteerd en de lange spruit keerde niet terug. Ook kwam er een maalcircuit: inmiddels was namelijk niet alleen de Kopperwetering afgedamd maar ook de voorboezem grotendeels vergraven.
Sinds 1976 is de molen geregeld draaiend en malend te zien (zij het dan in circuit).

De kleurstelling van het bovenhuis beviel niet en zo werd al in 1980 de blauwgrijze kleur met brede witte bies in ere hersteld.

In 2016 vertoonde de buitenroede op enige plaatsen sterke roestvorming. De draaiactiviteit nam daarna snel af, al werd de molen nog geregeld in een andere stand gezet.
Een nieuwe roede werd in april 2017 worden gestoken. Kort daarop was de Groote Molen weer maalvaardig.

Eind juni 2018 zette men het bovenhuis in de steigers voor herstel: de beplanking van voor- en zijkanten heeft men vernieuwd en de gepotdekselde kap beplakt met EPDM. Begin september 2018 was dit werk, inclusief een grote schilderbeurt, gereed.
Vrijwel direct daarna volgde herstel aan het wiekenkruis.

Opmerkelijk is, dat deze molen bijna drie eeuwen een houten bovenas heeft gehad. Pas in 1917 bestelde molenmaker J.C. Vreeburg bij de bekende molenmakerij Ten Zijthoff in Deventer een geheel nieuwe gietijzeren bovenas. Deze kostte maar liefst ƒ 1700,--, vermoedelijk vanwege de door de oorlog van 1914-1918 sterk gestegen prijzen van ijzer en andere grondstoffen. Aannemelijk is overigens, dat Ten Zijthoff het gietwerk niet zelf heeft uitgevoerd, maar heeft uitbesteed aan de bekende Deventer gieterij Nering Bögel.
Vreeburg stak deze as vervolgens op voor die tijd zeer bijzondere wijze: de buitenroede werd op de grond door de as gestoken, vastgewigd en vervolgens 'in één keer' met as en al naar boven getrokken! Er was daartoe ruimte, omdat ook de windpeluw moest worden vernieuwd. Deze opmerkelijke takelklus werd uitgevoerd door slechts tien personen.
Het was déze (dus in 1917 gestoken) bovenas die tijdens de valpartij van april 1973 brak. Alleen de walpenplaat bleef bewaard: die staat los in de molen opgesteld.

Net als de andere grotere molens te Zoeterwoude heeft de Groote Molen een vangtrommel, uitgevoerd als gaffelwiel, en geen vangstok.

Molenaars van deze molen:
Wilhelmus Outshoorn (1705c - 1724)
Leendert van Heusden (1724 - 1727)
Diemant van Heusden (1727 - 1731)
Hendrik Besuijnes (1731 - 1740)
Jan Hillenaar (1740 - 1794)
Johannes 'Hannes' Geleveen (1795 - 1824)
Cornelis Slootweg (1824 - 1831)
Cornelis van den Berg (1831 - 1832)
Cornelis van Rijt (1832 - 1853)
Nicolaas van Rijt (1853 - 1885)
Jacobus van Rijt (1885 - 1938)
Jan Onderwater (1938 - 1966)
Leo Onderwater (1966 - 1972; maalde niet meer op windkracht, maar alleen met de diesel).


Groote Molen

Aanvullingen

Aanvullingen

In zeer oude stukken is al sprake van een polder 'onder de groote molen'. De polder lijkt eerder naar de molen vernoemd dan andersom!

Andries Veloo, 'Pieter Hellinga van de Groote Molen in Zoeterwoude', in: Molenwereld 146 (2011) 99 - 103

Groote Molen

Historische foto's

Historische foto's

Eertijds naar molendatabase.nl ingezonden historische foto’s van deze molen.
Kijk op allemolens.nl voor historische foto’s en documenten van deze molen.
Vaags
Groot Wesseldijk
Verbij

Groote Molen

Actuele foto's

Groote Molen, Zoeterwoude, Nancy Middelkoop (15-9-2012). | Database Nederlandse molens
© Nancy Middelkoop (15-9-2012).
Groote Molen, Zoeterwoude, Willem Jans (14-5-2005) | Database Nederlandse molens
© Willem Jans (14-5-2005)
Groote Molen, Zoeterwoude, Henk Langerak (5-2-2015) | Database Nederlandse molens
© Henk Langerak (5-2-2015)
Groote Molen, Zoeterwoude, Bram van Broekhoven (6-3-2010). | Database Nederlandse molens
© Bram van Broekhoven (6-3-2010).
Groote Molen, Zoeterwoude, Cees Barthel (13-7-2018) Het bovenhuis geheel in de steigers vanwege de vervanging van het kleedhout.  | Database Nederlandse molens
© Cees Barthel (13-7-2018) Het bovenhuis geheel in de steigers vanwege de vervanging van het kleedhout.
Groote Molen, Zoeterwoude, Piet Glasbergen (3-2-2014)De uit Middelharnis afkomstige Penn-as.  | Database Nederlandse molens
© Piet Glasbergen (3-2-2014)
De uit Middelharnis afkomstige Penn-as.
Groote Molen, Zoeterwoude, Piet Glasbergen (3-2-2014) | Database Nederlandse molens
© Piet Glasbergen (3-2-2014)
Groote Molen, Zoeterwoude, Piet Glasbergen (3-2-2014) | Database Nederlandse molens
© Piet Glasbergen (3-2-2014)
Groote Molen, Zoeterwoude, Piet Glasbergen (3-2-2014) | Database Nederlandse molens
© Piet Glasbergen (3-2-2014)
Groote Molen, Zoeterwoude, Piet Glasbergen (3-2-2014) | Database Nederlandse molens
© Piet Glasbergen (3-2-2014)
 

Draag zelf bij

    Tekst  
Stuur ons uw teksten over deze molen
  |   Stuur ons uw teksten over de motor in deze molen (indien van toepassing)
Vanwege migratie van de server is het even niet mogelijk om teksten in te sturen.
   
    Foto's  
Stuur uw foto's van deze molen (ook eventuele motor)
Vanwege migratie van de server is het even niet mogelijk om foto's in te sturen.