Vh. het malen van graan, thans buiten bedrijf; restaurant
Twee koppel 17der kunststenen, één koppel 17der blauwe stenen; sleepluiwerk.
Op de laagste twee verdiepingen een restaurant.
Aardige baard, donkergroen geverfd met forse witte krullen aan de onderrand, met de opschriften:
'1803', '1962' en 'De Noord'.
Bovenwiel 65 kammen
Bovenbonkelaar 33 kammen, steek 12,7 cm.
Spoorwiel 117 kammen
Steenschijflopen 33 staven, steek 8,6 cm.
Overbrengingsverhouding 1 : 6,98
| fabrikant | roenummer | positie bouw | fabricagejaar | jaar gestoken | positie | jaar verdwenen | lengte | |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Vaags | ✉︎ | 131 | binnen | 2005 | 2005 | binnen | aanw. | 26,55 |
| Buurma | ✉︎ | 208 | buiten | 1987 | 1988 | buiten | aanw. | 26,60 |
| Bremer | ✉︎ | 55 | binnen | 1962 | 1962 | binnen | 2005 | 26,50 |
| Bremer | ✉︎ | 56 | buiten | 1962 | 1962 | buiten | 1988 | 26,50 |
| Pot | ✉︎ | 1666 | buiten | 1892 | 1892? | buiten | 1937? | 26,90 |
| Pot | ✉︎ | 1528 | buiten | 1888 | 1888? | buiten | 1937? | 26,90 |
Deze molen heeft bij de rehabilitatie van 1962 geen wiekverbetering gekregen. Vóór 1937 was hier ook Oud-Hollandse ophekking.
| fabrikant | motornr | type motor | brandstof | vermogen | bouwjaar | jaar geplaatst | jaar verdwenen | |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Motor ?, Ruston
|
✉︎ | ? | diesel | 1929 | 1972/73 |
Vh. het malen van graan, thans buiten bedrijf; restaurant
De Stichting de Schiedamse Molens is eigenaar sinds 2016, daarvoor was dat de gemeente Schiedam sinds 1945, daarvoor de fam. Treurniet.
De huidige molen is tenminste de derde op deze plek: de eerste was een standerdmolen, die in 1707 als ronde stenen molen werd herbouwd. In 1803 werd die molen op zijn beurt afgebroken en vervangen door de huidige hoge stenen molen.
Dit duurde tot 1937: in dat jaar werd de in slechte staat verkerende molen onttakeld; een grote stenen romp bleef over. In 1945 werd de gemeente Schiedam eigenaar van dit restant.
In 1962/1963 volgde rehabilitatie: de molenromp kreeg een nieuwe kap, roeden en stelling en werd zo weer een fraaie stadsmolen.
Bij deze restauratie zijn grote delen van de kapconstructie gebruikt van Molen nr. 3 (of: de Oude Molen), één van de twee ondermolens van de polder Nieuw-Lekkerland, die in 1944 na asbreuk niet meer hersteld en in 1957 geheel gesloopt werd. De bovenas is afkomstig van de in 1955 gesloopte molen van poldermolen De Vereeniging te Pieterzijl, Groningen. Deze as, waarvan gietmerk en -jaar deels onder de vulstukken verborgen zitten, is volgens mededeling van de Groninger molenkenner Martin E. van Doornik van het fabricaat Koning (Foxham) en dateert uit 1910. Het nummer is niet geheel zeker. Bovenwiel, -bonkelaar en vang zijn afkomstig uit de Aurora te Noordbroek, toentertijd de hoogste molen van de provincie Groningen. Niet ongewoon voor een Groninger molen (maar wél voor een Zuid-Hollandse!) heeft dit bovenwiel zes plooistukken.
Na 1962 bleef de molen voornamelijk statisch monument. Pas vanaf 1970 werd er weer regelmatig gedraaid en kwam de molen, met de opkomst van vrijwillig molenaarschap en de sterk toenemende activiteit in Schiedam op het gebied van molens, weer in beeld. Zo nu en dan werd er in de molen ook gemalen, maar dat bleef toch min of meer een uitzondering, ook al omdat het onderste gedeelte van De Noord in de jaren '70 van de 20ste eeuw in gebruik werd genomen voor de horeca: eerst als proeflokaal van jeneverproducent Bols; daarna als duur specialiteitenrestaurant. Als zodanig fungeert deze molen nog steeds.
Aan het begin van de 21ste eeuw werd duidelijk, dat de kap grondig herstel nodig had. Op 8 juni 2005 werd deze afgenomen, nadat al eerder de roeden waren kaalgezet en de staart verwijderd. De kap kreeg een zeer grote beurt, waarbij zoveel mogelijk oud materiaal behouden bleef: voeghouten, een groot deel van de overring en de rolwagens zijn allemaal nog van vóór 1962, dus van de Oude Molen van Nieuw Lekkerland. De kapbedekking is bewust naar de jaren '60-situatie gerestaureerd (en niet naar het potdekselwerk, dat er vóór 1937 op zat). Op 24 november 2005 werden de geheel herstelde kap weer geplaatst en de roeden gestoken. Vervolgens heeft men weer jaren probleemloos met de molen gedraaid.
In augustus 2018 is begonnen met ingrijpend herstel aan het metselwerk. Daartoe heeft men het gedeelte boven de stelling in de steigers gezet. In augustus 2019 werd dit werk opgeleverd.
Op wat in Schiedam de overslagzolder heet zit op deze molen nog een groot houten aandrijfwiel om de koning met haakse riempoelie/houten schijf aandrijving uit de tijd dat het gaande werk werd aangedreven met de dieselmotor op de begane grond. Het grote heeft 99 kammen, het aandrijfschijf 13 staven (steek 9 cm.) en de riempoelie op de horizontale as heeft een diameter van 115 cm. De dieselmotor zelf is niet meer aanwezig; die staat tegenwoordig los opgesteld langs de 's Gravelandse weg, vlakbij De Kameel. Het is de bedoeling dat die ooit weer dicht bij De Noord zal worden neergezet.
Eén van de hoger gelegen zolders is vernoemd naar Jan Kies, groot molenvriend en jarenlang hier vrijwillig molenaar. Jan Kies overleed in januari 2004, slechts 43 jaar oud.
Dit is - nog - de hoogste molen ter wereld (als De Hoop te Breda-Princenhage geheel gereconstrueerd is, ligt dat anders...). Altijd werd gedacht dat buurman De Vrijheid de hoogste was, maar na uitvoerige metingen ca. 45 jaar geleden bleek deze molen dat te zijn, zij het met slechts enige centimeters verschil.
