De Zandweg

De geschiedenis van deze molen als malend werktuig is nogal duister. Al aan het begin van de 20ste eeuw raakte 'De Zandweg' buiten bedrijf en kwam in verval. Toen de  gemeente Rotterdam de molen in 1959 aankocht was deze in ronduit desolate toestand.

De restauratie ving aan in 1960 en werd voltooid in 1962. Het was een flinke klus, want na al die jaren van verwaarlozing moesten o.a. balie (stelling), kap en wiekenkruis geheel vernieuwd worden. Bij deze gelegenheid werd helaas het maalderijgebouw/pakhuis dat tegen de molen aan gebouwd was, gesloopt.

Deze restauratie geschiedde van de bedragen, die de gemeente uitgekeerd had gekregen van de brandverzekering, na de brand van de molen ‘De Noord’ op het Oostplein. Die brandde in 1954 af, maar het duurde een tijd voor de verzekeringsmaatschappij over de brug kwam.

De molen is één van de weinige in Nederland die geheel van een sprinklerinstallatie is voorzien. Beneden staat een koppel stenen opgesteld met het zgn. gatenscherpsel; hiermee werd lang geleden ook gemalen.
Ook bevinden zich in de molen diverse oude onderdelen van verschillende molens uit de regio. Deze zijn op de tweede zolder uitgestald.

Onderin de molen bevindt zich een winkeltje; het was lange tijd buiten gebruik maar sinds enige tijd worden er weer meelproducten verkocht.

Eind 2016 gebeurde iets belangrijks wat betreft het eigenaarschap: al in 2011 besloot de gemeenteraad van Rotterdam dat een andere eigenaar voor de Rotterdamse molens moest worden gezocht. 21 december 2016 werd De Zandweg tezamen met de Rozenburgse molen De Hoop overgedragen aan de nieuw opgerichte Stichting Erfgoed Rotterdamse Molens. In verband daarmee is ook de kadastrale aanduiding veranderd: van Gemeente Charlois, sectie 1 nr. 750 is dit gesplitst in de nrs. 1271 (de woning) en 1272 (de molen).

In februari 2019 heeft men de molen stilgezet, nadat gebleken was dat beide roeden in minder goede staat verkeerden. Deze zullen op zijn minst grondig moeten worden nagekeken of vervangen.
In september 2019 kreeg deze molen twee nieuwe gelaste roeden en was daarmee weer maalvaardig.

Opmerkelijk hier is ook het gietijzeren kruiwerk. Het kwam in zuidelijk Zuid-Holland hier en daar voor, onder meer in 't Vliegend Hert te 's -Gravendeel, De Lelie te Puttershoek, de Ons Genoegen te Alblasserdam (in brons) en de Nieuwe Molen, Mijnsheerenland. In de regel gold dit als 'niet te kruien', maar er zijn ook bronnen die melden dat het kruiwerk het soms zonder problemen deed, maar dat dit wel goed moest zijn afgesteld. De Zandweg kruit als sinds heel lang zwaar!