Molen De Hoge Molen, Nieuw-Lekkerland

Nieuw-Lekkerland, Zuid-Holland
b

korte karakteristiek

naam
De Hoge Molen
modeltype
Kantige molen, grondzeiler
functie
poldermolen
bouwjaar
bedrijfsvaardigheid
Maalvaardig
bestemming
Bemalen van de polder Nieuw-Lekkerland, thans op vrijwillige basis
adres
Boezemkade 2
2957 LA Nieuw-Lekkerland
Toon op Google Maps met andere molens in de buurt  
Toon op Google Maps met andere molens in de buurt
fietsroute
fietsroute in de buurt van De Hoge Molen via fietsnetwerk.nl
Ten Bruggencate-nr.
01509
oude dbnr.
B1001
Meest recente aanpassing
| Conversie
media-bestand
Molen 01509 De Hoge Molen (Nieuw-Lekkerland)
Ton Koorevaar (20-8-2009).

locatie

plaats
Nieuw-Lekkerland
plaatsaanduiding
gemeente
Molenlanden, Zuid-Holland
kadastrale aanduiding
Gemeente Nieuw Lekkerland, sectie A, nr. 1268
geo positie
X: 104183, Y: 433294
N: 51.88586, O: 4.64908
biotoopwaarde
5 (goed)
landschappelijke waarde
Zeer groot

contact en bezoek

bezoek/postadres
Boezemkade 2
2957 LA Nieuw-Lekkerland
molenaar
Peter Paul Klapwijk
telefoon
e-mail

website
social media
open voor publiek
nee
gericht op scholen
nee
bijzonderheden

constructie

modeltype
Kantige molen, grondzeiler
krachtbron
wind
kenmerken
functie
romp
Houten achtkant, gedekt met riet, op gemetselde voet van 2,25 m.
kap
Gedekt met riet
inrichting

Stalen vijzel Ø 1,80 m.
Woning in de molen

versieringen

Eenvoudige baard, donkergroen geverfd, wit afgebiesd, met het opschrift 'Anno 1740'

Gevelsteen met daarin ingekrast:
J:L van N:L Vliet
den: eersten
Grtpaal : geheyt :
D : 19.M : 8. A0 : 1739

plaats bediening
grondzeiler
bediening kruiwerk
buitenkruier
plaats kruiwerk
bovenkruier
kruiwerk
48 ijzeren rollen; kruirad
vlucht
28,00 / 28,20 m.
vang
Vlaamse vang; 4 scharnierende stukken. Vangbalk met haak; vangstok.
overbrenging

Bovenwiel 71 kammen
Bovenschijfloop 32 staven, steek 12,8 cm.
Onderwiel 41 staven
Vijzelwiel 47 kammen, steek 12,0 cm.
Overbrengingsverhouding 1 : 1,94

hoogte
wiekvorm
Systeem Fauël met steekborden op beide roeden
Kantel uw mobiel om de tabellen helemaal te zien
wiekenkruis
fabrikant roenummer positie bouw fabricagejaar jaar gestoken positie jaar verdwenen lengte
Straathof ✉︎ 329 buiten 2018 2018 buiten aanw. 28,00
Verdonkschot ✉︎ 15 binnen 2010 2010 binnen aanw. 27,90
Nederwaard ✉︎ 9 buiten 1980 1980? buiten 2018 28,20
Bremer ✉︎ 109 binnen 1966 1966 binnen 2010 28,00
Pot ✉︎ 2184 binnen 1910 1911? binnen 1966 28,00
Pot ✉︎ ? buiten 1870 1870/1872 buiten 1980? 28,00
wiekverbeteringen

Van 1944 tot 1966 had 'De Hoge Molen' op beide roeden het systeem Van Bussel.
Bij de grote renovatie en vervijzeling van 1965/66 werd het systeem Fauël (fokwieken) aangebracht, hier als 'vaste' fokken, dus zonder remkleppen of steekborden. Pas later, bij een vernieuwing van de fokken, zijn in twee etappes steekborden aangebracht.

bovenas
fabrikant asnummer fabricagejaar jaar gestoken jaar verdwenen lengte
Penn & Comp, F.J. ✉︎ 56 1854 1879> aanw. 06,25
wateras
fabrikant asnummer fabricagejaar jaar gestoken jaar verdwenen lengte
onbekend ✉︎ ? ? 1916 1966
afbeelding van onze ondersteuners

geschiedenis

toestand
werkend
bouwjaar
bedrijfsvaardigheid
Maalvaardig
bestemming
Bemalen van de polder Nieuw-Lekkerland, thans op vrijwillige basis
omwentelingen
geschiedenis

De polder Nieuw-Lekkerland had voorheen een getrapte bemaling met een lage en een hoge boezem: twee ondermolens maalden het polderwater in de lage boezem en één bovenmolen (deze molen) bracht het vervolgens in de hoge boezem.

De groep van drie molen kwam in 1942 buiten bedrijf, één van de ondermolens inmiddels verdwenen en met name de Hoge Molen verkeerde in slechte staat, toen in 1965 en 1966 een grote restauratie met ombouw plaatsvond: het scheprad werd verwijderd, de achterwaterloop geheel herzien en voorzien van een vijzel, die  rechtstreeks vanaf polderpeil kon malen. Onder- en vijzelwiel kwamen van de in 1955 gesloopte poldermolen van 'De Vereeniging' te Pieterzijl (Gr.). Beide roeden kregen fokken.
De getrapte bemaling van deze polder kwam aldus te vervallen en de overgebleven ondermolen, de Lage (of Kleine) molen, verloor zijn functie.

De Hoge Molen herkreeg de functie van hoofdbemaling van de polder en bleef dat tot 1981. Tegenwoordig wordt de molen nog regelmatig op vrijwillige basis in bedrijf gesteld.
Een in de nabijheid van de molen staand motorgemaal bracht tot februari 1997 het polderwater rechtstreeks in de hoge boezem. De polder loost nu via een vijzelgemaal (aan de noordelijke boezemkade) rechtstreeks op de Lage boezem van de Overwaard.

Volgens overlevering vond in 1872 bij deze molen asbreuk plaats waarna, vanwege het spoedeisende karakter van het herstel, een houten as werd gestoken (die men kennelijk nog had liggen of aan kunnen kopen). De huidige bovenas, van 1854, kon dus niet origineel voor deze molen gemaakt zijn. Archiefonderzoek anno 2016 heeft het verhaal min of meer bevestigd: de polder heeft in november 1879 een gietijzeren bovenas aangekocht van één van de gesloopte molens van de polder Schuwagt te Lekkerkerk en deze vervolgens op reserve gelegd. Aan te nemen is, dat de houten bovenas op dat moment nog voldeed. De huidige bovenas zal dus op zijn vroegst in 1880 zijn gestoken.


Minstens zo opmerkelijk is de mededeling, dat deze molen in 1916 de wateras kreeg van buurmolen de Lage Molen. De reden moet haast wel zijn geweest dat de toenmalige wateras van de Hoge Molen was gebroken of anderszins onbruikbaar geworden.


In december 2018 kreeg deze molen een nieuwe buitenroede.


aanvullingen

toelichting naam

De naam „Hoge Molen" is duidelijk ontleend aan de functie: deze molen was van oudsher bovenmolen in een getrapte bemaling. Inmiddels is dit technisch gesproken geen bovenmolen meer, maar een poldermolen, maar de naam is gebleven. In het polderarchief staat deze molen bekend als "No. 1".

foto's

foto's