over
- bijzonderheid
- De molen kwam in 1884 in eigendom van de familie Rijk, dit zou ruim 100 jaar zo blijven. Er werd gemalen met 2 koppels stenen en een buil.
In 1963 is een hamermolen met 30 PK elektromotor aan de maalinrichting toegevoegd.
In 1968 tot 1970 onderging de molen een restauratie waarbij een flink deel van de omvangrijke maalinrichting, waaronder een koppel 16er blauwe stenen met 30 Pk elektromotor en een elevator werden verwijderd. Het motorhok van de voormalige zuiggasmotor zijn eveneens verwijderd.
De Hamermolen met elektromotor en de mengmachine ontliepen hierbij de slopershamer. De Hamermolen is op dit moment niet meer in bedrijf omdat hij ontkoppeld is van het elektra netwerk.
Bron: De Vijf Gebroeders
Elektriciteitsopwekking te Heinkenszand in het begin van de twintigste eeuw.
Rond 1918 kreeg de molen De Vijf gebroeders de beschikking over een zuiggasmotor en een gasgenerator. Ten behoeve van deze zuiggasinstallatie was tussen de molen en de huidige varkensstal een machineloods gebouwd. Dit om bij te weinig of juist te veel wind toch te kunnen malen. Deze Deutz zuiggasmotor voorzag niet alleen de molen van energie, maar via een dynamo en een bovengronds elektriciteitsnetwerk werd ook de Heinkenszandse bevolking van elektriciteit voorzien.
Een van de molenaarszonen, Albrecht Rijk, bijgenaamd Illetje Licht, verzorgde de elektriciteitsvoorziening.
Ille was ook verantwoordelijk voor de aanleg van het elektriciteitsnet en de openbare verlichting. Voor het laatste gebruikte hij waarschijnlijk alleen "dreadjes" en geen zekeringen en schakelaars. In een ambtsbericht van gedeputeerde staten uit 1918 lezen we namelijk het volgende:
Verder zijn de lampen van de straatverlichting ongezekerd en niet uitschakelbaar. Doordat de lampen van de straatverlichting niet uitgeschakeld kunnen worden, branden alle lampen zoolang de machine draait. Het toegestane tarief voor de straatverlichting is echter daarop gebaseerd, dat de lampen bij lichte maar niet zouden ontstoken worden, zoodat de exploitant schade lijdt.
Zo kon het dus gebeuren dat de straatverlichting in Heinkenszand bij daglicht bleef branden als de molenaar op een windstille dag nog voor daglicht op de motor moest gaan malen. Het was natuurlijk te omslachtig om de het malen van meel te stoppen om de drijfriem van de dynamo los te gooien.
Daarentegen was Illetje 's nachts wel zuinig met energie. In tegenstelling tot de huidige centrale ging de motor 's nachts plat. 's Avonds even voor half elf liet Ille het licht knipperen ten teken dat het licht zo zou uitgaan. Wie op dat moment de krant nog niet uit had kon de petroleumlamp nog aansteken. De volgende morgen werd er van vijf uur tot negen uur weer licht geleverd.
Het verhaal gaat dat de exploitatie van het nutsbedrijf ook nadelig werd be-invloed doordat er illegaal stroom werd afgetapt, ja toen dus ook al. Maar omdat het netwerk bovengronds was had Ille al snel in de gaten wie er twee draadjes naar zijn huis had aangelegd en niet voor de stroomlevering betaalde. Ille liet zijn betalende klanten schriftelijk weten, dat op zekere datum en tijd het netwerk getest zou worden en uit voorzorg moesten zij een half uur voordat Ille gebruikelijk het licht centraal uitschakelde nu zelf het licht uitschakelen om schade te voorkomen. De frauderende elektriciteitsafnemer was hiervan uiteraard niet op de hoogte en zo kon het gebeuren dat bij hem heel even alle licht van Heinkenszand op de tafel viel en na een plof van de lamp het bij hem ook donker werd.
