Molen Grutterij van Voorburg, Voorburg

geschiedenis

toestand

verdwenen

bouwjaar

1718

<1718

verdwenen

1860

geschiedenis

15-07-1718:  Batholomeus van Berkel, brouwer te Delft, verkoopt op15 juli 1718 het huis staande aan de oostzijde van de Kerklaan (huidige Kerkstraat), vanouds een grutterij, met grutmolen en verdere gereedschappen aan Pieter Buijtewegh voor de som van 2100 gulden.

Bartholomeus was niet alleen een brouwer, maar ook actief in de Delftse grutterij "Abrahams Offerande".

04-09-1726:  Pieter Buijtewegh verkoopt op 4 september 1726 de grutterij aan Jan Goverse Kok uit Zoetermeer voor de som van 6800 gulden. In 1740, 1744 en 1758 leent hij geld van Cornelis van Lis met de grutterij, grutmolen en verdere gereedschappen als onderpand.

Hij had drie knechten: Arij Coster, Arij van Heijninge en Jan Koetsvelt.

De Schiedammer Willem van Weesenberg verhuisde met zijn gezin in 1754 naar Den Haag om te werken als molenaarsknecht op de Zuidmolen.

16-02-1771: Jan Govertsz Cocq verkoopt op 16 februari 1771 zijn huis, zijnde een grutterij met de grutmolen met de winkel in het voorhuis, met drie paarden, een kar en een schuit, gelegen aan de oostzijde van de Kerklaan, aan Willem van Weesenberg voor de som van 11000 gulden. Hierna leent Willem van Weesenbergh in 1773 de som van 3000 gulden van Cornelis van der Bergh in 's Graveland en in 1784 2000 gulden van Arij van Hoven, met de grutterij, grutmolen en alle gruttersgereedschappen als onderpand.

In 1792 overleed Willem van Weesenberg in Voorburg.
23-06-1804: Arij van Hoven, meestertimmerman, en Willem de Ruijter, verkopen op 23 juni 1804 aan den Leijdsendam, als executeurs van het testament van Willem van Weesenberg, de grutterij, met stalling voor paarden, wagenhuis en graanzolders aan Hendrik van den Bosch en Dominicus Josephus Duijvestein, voor de som van 5300 gulden.

Op dezelfde dag verkopen Hendrik van den Bosch en Dominicus Josephus Duijvestein, de grutterij door aan Evert de Veer voor 2300 gulden + een custingbrief (schuldbekentenis) van 3000 gulden, waarvan 2500 ten bate van Hendrick van den Bosch en 500 gulden ten bate van Dominicus Josephus Duijvestein; totale prijs: 5300 gulden.
In 1804 leende Evert de Veer, meestergrutter, 1500 gulden van Samuel Anthonij de Moraaz, medicine doctor te Sommelsdijk en in 1806 1700 gulden van Nicolaas van der Velden, makelaar te Delft, met de grutterij als onderpand.

Evert de Veer en Anna Catharina de Veer waren in 1802 getrouwd in Sommelsdijk. In 1804 verhuisden ze naar Den Haag en daarna naar Voorburg. De zaken gaan slecht en in de Rotterdamsche Courant van 8 juli 1806 verschijnt de volgende advertentie:
"Mr. Alexander Mitchell, Notaris, en Theodorus Petrus Maes, Procureur, beiden wonende te Voorburg in qualiteit als bij Schout en Schepenen van Voorburg aangestelde Curators in den gecedeerde Boedel en Goederen van Evert de Veer en Anna Catharina de Veer, echtelieden, gewoond hebbende aldaar, zijn van meninge, ten overstaan van Schout en Schepenen-Commissarissen van Voorburg meergemeld, in het Rechthuis aldaar, op hede den 8sten Julij 1806, publijk te doen veilen en, op Dinsdag den 15den daaraanvolgende, beiden des avonds ten zeven uren, finaal te verkoopen: de vanouds en nog zeer vermaarde en Neringdoende Grutterij van Voorburg, bestaande in een hegt, sterk en weldoortimmert Huis, Erve en Wagenschuur, met een zeer ruime Paardenstallinge; mitsgaders al hetgeene tot een complete Grutterij behoort, staande en gelegen in gemelde Dorpe, aan de Oostzijde van de Kerklaan: Breeder bij geaffigeerde Billietten omschreven, en kunnede door de Gegadingdens Heden, aanstaande Vrijdag, en op den Verkoopdag, des voormiddags van negen tot twaalf, en des namiddags van drie tot zes uren worden bezigtigd, mits voorzien zijnde met een Billiet, geteekend door een der voornoemde Curators, alwaar nadere Informatie kan worden bekomen".

05-09-1806: Op 5 september 1806 verkopen de curators van de gecedeerde boedel van Evert de Veer en Anna Catharina de Veer, de grutterij aan Willem Arnold Alting Sieberg voor de som van 3510 gulden. Op dezelfde dag verkoopt Willem Arnold Alting Sieberg de grutterij aan zijn vader Johannes Sieberg, voormalig goeverneur-generaal te Batavia, voor dezelfde prijs.
Johannes Sieberg was geboren in 1740 in Rotterdam en vertrok in 1758 als konstabelsmaat bij de Verenigde Oostindische Compagnie naar Batavia. Hier maakte hij carriere als koopman en trouwde in 1776 met Pietronella Gerhardina Alting, de dochter van de toekomstige goeverneur-generaal. Uit dit huwelijk werd in 1778 Willem Arnold Alting Sieberg geboren in Padang.

De aankoop van de grutterij was duidelijk een investering voor Johannes Sieberg.
Hij huurde waarschijnlijk iemand om in de grutterij te werken.
In 1806 werd het Ministerie voor de Kolonien opgericht en zijn functie als goeverneur-generaal kwam te vervallen. Hij keerde terug naar Batavia, waar hij in 1817 overleed.

In de lijst van dienstplichten in Voorburg van 1813 komt de grutter Theodorus Dijenberg voor. Hij is geboren op 13 oktober 1780 in Amersfoort en woont in het dorp. Hij komt ook voor op de lijst van kiesgerechtigden van 1811-1813 in Zuid Holland. Hij is mogelijk de persoon die de grutterij van Johannes Sieberg kocht.
03-11-1829: Theodorus Dijenberg verkoopt op 3 november 1829 aan Jan van der Kas, grutter, voorheen gewoond hebbende te Woerden, thans te Voorburg, een grutterij en aanhorigheden staande in Voorburg voor de som van 6000 gulden.

Op 18 juli 1830 trouwt Jan van der Kas, 26 jaar, grutter, geboren op 6 juni 1804 te Woerden, meerderjarige zoon van Hendrik van der Kas, overleden, en Anna Oostrum, particulier, wonende te Woerden, met Marie Jeanne Wittenrood in Voorburg, 21 jaar, buiten beroep, geboren den 25 december 1808 te Voorburg, meerderjarige dochter van Henrij Wittenrood, corrector ter algemeenen Landsdrukkerij en woonende in deze gemeente, en Maria Pijzel, overleden. In 1835 is hij de eigenaar van de grutterij.

Op 4 april 1839 verkoopt Jan van der Kas de grutterij aan Simon de Vetten voor 4040 gulden. Simon de Vetten was grutter, landbouwer en veehouder. Hij trouwde met de Schiedamse Johanna van Weesenbergh in 1840 te Stompwijk.

Op 18 december 1850 verkoopt Simon de Vetten de grutterij aan Dirk van der Ent Braat uit Bodegraven voor de som van 5500 gulden.
Dirk van der Ent Braat was geboren op 25 maart 1827 in Sluipwijk. Hij trouwde op 21 april 1851 met Teuntje Elisabeth Blok, geboren op 13 oktober 1828 in Linschoten.

08-10-1856: Dirk van der Ent Braat verkoopt op 8 oktober 1856 het huis en erve, ingericht tot de grutterij aan Jacob Nanning, grutter te Rijp voor de som van 4050 gulden.
Jacob Nanning was geboren op 8 augustus 1833 in Wormerveer en trouwde op 1 juni 1862 in Voorburg met Neeltje van Alphen, geboren op 15 juli 1839 in Rotterdam

05-09-1860: Jacob Nanning verkoopt op 5 september 1860 de grutterij Robert Adolphe Savalle, fabrikant te Voorburg voor de som van 2030 gulden. Dit is het einde van de grutterij en een deel van het pand wordt gebruikt voor de productie van zeep en parfum, zoals het "Eau de Voorburg".
Het andere gedeelte van het pand wordt het café "De Baars", later "Bar Baars".
Foto's van 1917 laten nog de haven zien, die in 1912 niet meer in gebruik was en later gedempt werd. Het café "De Baars" is op foto's te herkennen aan het ronde reclamebord van brouwerij "De Drie Hoefijzers" uit Breda dat aan de gevel bevestigd was.

 

Informatie en onderzoek van Anton Bom, 23 maart 2024