Molen Grote Drooggemaakte polder, ondermolen (1e), Stompwijk

geschiedenis

toestand

verdwenen

bouwjaar

1817

verdwenen

1859

verbrand

opvolger

Stompwijk (Grote Drooggemaakte polder, ondermolen)

geschiedenis

Het waterschap De Drooggemaakte Grote Polder was een waterschap in de gemeente Leidschendam in de provincie Zuid-Holland. De polder maakte deel uit van een groter geheel, bestaande uit de generale bepoldering onder Zoetermeer, De Leyens, De Vier Bonnen, Langeland, De Buitenweg en de Grote Polder onder Stompwijk en Wilsveen.

In 1775 werd dit geheel gesplitst in de Drooggemaakte Grote Polder en de Zoetermeersche of Nieuw Drooggemaakte Polder.

Het waterschap was verantwoordelijk voor de drooglegging (voltooid in 1771) en later de waterhuishouding in de polder.

Bron: Wikipedia
-----

De molen verbrandde op 30 augustus 1859 door blikseminslag.

Nieuwe Rotterdamsche courant : staats-, handels-, nieuws- en advertentieblad, 01-09-1859

Men verneemt, dat een watermolen onder de gemeente Stompwijk door den bliksem werd getroffen. De daardoor ontstane brand kon men aan het zuidoostelijk deel van 's Hage waarnemen.
Men zegt dat de molen met al hetgeen daartoe behoort is afgebrand, en dat een der personen, die tot de familie van den molenaar behoort, heden morgen nog vermist werd.

Algemeen Handelsblad, 01-09-1859

Men verneemt, dat een watermolen onder de gemeente Stompwijk door den bliksem werd getroffen. De daardoor ontstane brand kon men aan het zuidoostelijk deel der stad waarnemen. Men zegt, dat de molen met al hetgeen daartoe behoort is afgebrand en dat een der personen, die tot de familie van den molenaar behoort, heden morgen nog vermist werd.

Delftsche Courant, 2 sept. 1859:
"Bij het zware onweder hetwelk l.l. Dingsdag avond heeft gewoed, is de bliksem geslagen in den ondermolen van de Stompwijksche droogmakerij aan den Leidschendam , ten gevolge waarvan die molen geheel is verbrand. De molenaar, Verheul genaamd, en zijne huisvrouw lagen beide ziek te bed, doch zijn nog in tijds gered, terwijl een hunner bloedverwanten T. Zwemstraat, van Soetermeer, die bij hen waakte, door den bliksem is gedood.

Leidsche Courant, 7 sept. 1859:
"Op 30 Augustus, omstreeks half 9 ure in den avond, ontstond door het inslaan van den bliksem de brand in den ondermolen van den grooten drooggemaakten Stompwijkschen polder. Ondanks de lofwaardigste inspanning bij de aanwending der beschikbare brandbluschmiddelen, werd de molen een prooi der vlammen; de belendende zomerhuizing, hooiberg en korenschelf werden behouden. De bewoners van den molen, allen meer of min ongesteld, werden te naauwernood gered. Het gerucht liep, dat een jongeling, wiens naam destijds nog onbekend was, vermist werd. Later kwam men te weten, dat hij Tienus Sweimstra heette, oud 21 jaren, kuipersknecht te Wateringen, en dat hij met den schoonzoon van den watermolenaar Verheul, ook te Wateringen woonachting, was medegekomen om een dag en nacht aldaar te verblijven. Het vermoeden, dat hij in den brand zou omgekomen zijn, werd versterkt door het verhaal van den oudsten zoon van Verheul. Deze had gezien dat, toedn de molen werd aangetast, Sweimstra, op een stoel zittende, achterover werd geworpen. Verheul had vervolgens de ouders, die ziek lagen, uit de bedstede gehaald, hen aansporende zich met hem te verwijderen. Terwijl de roop oogenblikkelijk het geheele vertrek vervulde, spoedde Verheul zich met de oude lieden naar buiten, Sweimstra toeroepende: Volg ons! In de grootste verwarring ontkwamen zij het dreigend gevaar, zonder later zelven te weten hoe zij uit den molen geraakt waren, en onbewust of Sweimstra mede ontkomen was. Bij de opruiming van het puin, in den morgen van 31 Augustus, door eenige personen, die de burgemeester daartoe had aangewezen, vond men overblijfselen van een menschelijk lichaam, bestaande in den romp waaraan het achterhoofd, zijnde het aangezigt vernietigd; van de armen en beenen werden later enkele gedeelten gevonden. Kort daarop meldde zich Johannes Dijkshoven, kuiper, te Wateringen, aan, bij wien de vermiste had gediend, en verzekerde dat de gevonden overblijfselen die van Tienus Sweimstra waren, hoewel geheel onherkenbaar. In de akten van den burgelijken stand werd vervolgens ingeschreven, dat gevonden is in den puinhoop van den verbranden molen het overschot van een menschelijk lichaam, hetwelk vervolgens onbetwijfelbare omstandigheden was Tienus Sweimstra."

Zie verder de bovenmolen