Molen De Groen, Amsterdam

geschiedenis

toestand

verdwenen

bouwjaar

1661 - 1724

verdwenen

1735

voorganger

Amsterdam (De Groen)

opvolger

Amsterdam (De Leeuw / De Hooge Steenen Molen)

geschiedenis

Op de eerste twee edities van de kaart van Amsterdam van Gerred de Broen, uit respectievelijk 1724 en 1728/1737, is molen De Leeuw of De Groen uit het bovenstaande record noch als standerdmolen, noch als ronde stenen stellingmolen te zien, maar als achtkante stellingmolen. Pas op de uitgaven van 1737/1740 en later verschijnt hij als de in 1735 gebouwde ronde stenen stellingmolen. Het lijkt er dus op (aangenomen dat De Broen correct was) dat de standerdmolen (TBN 06947) niet de directe voorganger van de stenen molen (TBN 06490 S) was, zoals Allemolens en de verdwenen-molendatabase melden, maar dat er tussen de standerdmolen en de stenen molen chronologisch nog een achtkanter zat! Dat wordt bevestigd op kaarten van Hendrik de Leth uit 1734 en 1737/1752, maar niet op diens eerdere kaarten uit 1730 en 1726/1731, noch op een kaart van Reinier en Joshua Ottens uit 1730, of een van Johann Baptist Homann uit 1727. Op al die kaarten is het een standerdmolen, terwijl het anderzijds ook op de kaarten van De Leth uit de tweede helft van de 18e eeuw een achtkanter is, wat op dat moment op zijn minst al lang achterhaald was, en het bij Covens en Mortier (1739 ca.) en Romeyn de Hooghe (1754 ca.) weer een standerdmolen is.

Overigens, alle bovengenoemde kaarten (behalve die van De Leth, die echter weer de Kleine Stinkmolen of Star uit 1615 op bolwerk Osdorp ten onrechte als standerdmolen aangeeft, en die van Covens en Mortier) die De Leeuw nog als standerdmolen aangeven, doen dat, in tegenstelling tot De Broen, ten onrechte ook bij De Victor, waarvan onomstotelijk vaststaat dat die al sinds 1685 een achtkanter was. Wat enige twijfel oproept jegens de nauwkeurigheid en/of actualiteit van die kaarten wat betreft de molens.
Al de genoemde kaarten zijn te vinden in de Beeldbank Amsterdam.
Lolke Rang, 23 nov. 2016.
-----

Op een afbeelding in de beeldbank van het SAA is deze achtkante stellingmolen duidelijk weergegeven. De prent komt twee maal voor, met verschillende datering. Het bouwjaar van de opvolger is bekend als 1735, dan zal deze voorganger tot 1735 hebben bestaan. Wanneer de standerdmolen werd vervangen door deze molen is echter niet bekend, maar gezien het bovenstaande zal dat in ieder geval in of voor 1724 geweest zijn.

Verwijzingen:
- Nicolaas ten Hoorn, 1713, afbeeldingsbestand 010097004690.
- Nicolaas ten Hoorn, ca. 1700, afbeeldingsbestand 010094005983.
- Gerrit de Broen jr., 1724, afbeeldingsbestand 010035000005.
- Gerrit de Broen sr., Gerrit de Broen jr., 1728-1737, afbeeldingsbestand 010001001033.