Molen van Genderen (1e), Genderen

geschiedenis

toestand

verdwenen

bouwjaar

1578

verdwenen

circa 1898

1832 - 1898

opvolger

Genderen (Molen van Genderen (2e))

geschiedenis

De geschiedenis van deze molen (of misschien zelfs molens) vertoont hiaten. Meer informatie is gewenst. Hieronder in ieder geval de gegevens die bekend zijn.

-----

Op 21 maart 1578 werd voor de erfpachtsom van 55 pond een windbrief (het recht om een molen te mogen bouwen en exploiteren) voor een korenmolen (van zijne Majesteit) te Genderen, Land van Heusden, verstrekt aan Wouter Joppen, van Genderen.
Op 19 oktober 1601 werd voor de erfpachtsom van 8 pond een windbrief voor een korenmolen te Genderen, Land van Heusden, verstrekt aan Job Woutersz.
Bron en algemene informatie: www.gahetna.nl, index Grafelijkheidsrekenkamer: windrechten (molens)

Het betreft hier ongetwijfeld vader en zoon. Daarnaast is waarschijnlijk Wouter Joppen dezelfde die later in de zestiende eeuw werd aangeslagen voor alle wind- en roskorenmolens op de wallen van Heusden, zie onder andere dbnr. 9440. Verder valt het grote verschil in erfpachtsommen op. Mogelijk pachtte de vader ook de molen (van de Majesteit) en betaalde de zoon alleen maar windrecht terwijl hij verder de molen zelf in eigendom had.

-----

Op twee kaarten uit 1794 en 1798 (BHIC.nl kaarten nrs. 1713 en 1720, zie onder) wordt de korenmolen aangegeven. Ook op de eerste kadastrale kaart van Heesbeen, Eethen en Genderen (1811-1832, zie boven) wordt de korenmolen aangegeven, op voor zover valt na te gaan dezelfde positie als de opvolger dbnr. 1211. Op de twee eerdere kaarten wordt de molen echter duidelijk niet op dezelfde positie getekend als op de kadastrale kaart, maar meer naar het noorden op de hoek met de Kleibergse straatweg (nu de N238). Dit kan betekenen dat de molen tussen 1798 en 1811 verplaatst / vervangen is, maar het kan er ook eenvoudigweg aan liggen dat de nogal grootschalige kaarten uit 1794 en 1798 onnauwkeurig waren en van elkaar gekopieerd.

De kadastrale kaart wordt in ieder geval als betrouwbaar gezien en voor deze molen zijn dan ook de coördinaten van de opvolger gebruikt die praktisch op dezelfde positie stond.

De afwezigheid van watergangen rond de molen op de kadastrale kaart geeft wel aan dat deze korenmolen, in tegenstelling tot zijn opvolger, geen dubbele functie had als poldermolen.

-----

Tenslotte is niet zeker of de molen uit 1794-1811 dezelfde molen is, op dezelfde positie, waarvoor ruim 200 jaar eerder windbrieven zijn afgegeven. Ook is niet duidelijk wanneer deze molen verdwenen is. Het valt daarom zelfs niet uit te sluiten dat de foto's die bij de opvolger staan, feitelijk van deze molen zijn. Op die foto's is namelijk het waterrad opvallend afwezig.