Molen (windmolen), Weesp

geschiedenis

toestand

verdwenen

bouwjaar

1480

circa , 1560

verdwenen

circa 1613

geschiedenis

Rond 1560 tekent Jacob van Deventer op zijn kaart van Weesp en omgeving direct buiten de westelijke stadspoort (Gaijnpoort) een windmolen. De molen staat op een tussendijkje in de gracht rond Weesp. Het kan een industriemolen zijn, dan een standerdmolen, maar het is ook goed mogelijk dat het een poldermolen betreft, dan een wipmolen.

Dit laatste lijkt waarschijnlijker aangezien Geeske S. Koeman-Poel geen gegevens van een industriemolen op deze positie heeft gevonden.

Het is dan goed mogelijk dat dit de poldermolen is van de Aetsveltse polder die bij de Noordersluis stond. De Noordersluis zou dan hier gelegen moeten hebben. Op 2 mei 1480 werd voor het plaatsen van één of meerdere molens bij de Noordersluis een molenbrief afgegeven door de baljuw van Weesp (bron: Geeske S. Koeman-Poel 'Weesper Molens. Weesp, Wind, Wieken, Werk', Hoogezand, 1982). Helaas kan uit Weesper Molens niet veel meer worden opgemaakt. Het kan zijn dat de sluis hier de Aetsveltse sluis heette, niet de Noordersluis en dat er sprake is van wat naamsverwisselingen of naamswijzigingen. De latere, huidige, Noordersluis ligt bij de Muiderpoort. Van Deventer lijkt die niet te tekenen. Verdere indicatie dat eerder direct buiten de oude Gaijnpoort een sluisje lag, volgt eruit dat bij de uitbreiding van 1613 net iets meer naar het westen weer een sluisje gelegd is. Drogenham en Stopendaal geven op hun kaart van ca. 1720-1749 een verlaat weer ongeveer ter plaatse van Buitenveer-Roskamstraat.

Anderzijds spreekt Koeman-Poel over 3 molens die in het midden van de 16e eeuw belasting (tiende penning) betaalden. De Koe en De Bock zijn er dan 2, de derde zou dan deze molen kunnen zijn. Dat pleit er dan weer voor dat het een industriemolen was. Helaas komt deze derde molen verder in het boek niet meer terug.

Los van bovenstaande speculaties, is de aanwezigheid van de molen onmiskenbaar. Rond 1613 werd Weesp naar het westen uitgebreid met de Nieuwstad. Als de molen niet al eerder verdwenen was, dan is hij bij die uitbreiding in ieder geval verdwenen.