- naam
- Zaagmolen bij het Wold
- modeltype
- Standerdmolen
- functie
- zaagmolen
- bouwjaar
- verdwenen
- toestand
- verdwenen
- Toon op Google Maps met andere molens in de buurt
- Toon op Google Maps met andere molens in de buurt
- Ten Bruggencate-nr.
- 17546
- oude dbnr.
- V17546
- Meest recente aanpassing
Molen Zaagmolen bij het Wold, Steenwijk
Steenwijk, Overijssel
v
locatie
- plaats
-
Steenwijk
- plaatsaanduiding
- kruising (oude) Hooidijk en Tukseweg
- gemeente
- Steenwijkerland, Overijssel
- streek
- Kop van Overijssel
- geo positie
-
X: 203095, Y: 534099N: 52.79203, O: 6.10021
constructie
verwijzingen
- allemolens.nl
- Kijk op allemolens.nl voor historische foto's en documenten van deze molen
geschiedenis
- toestand
- verdwenen
- bouwjaar
- verdwenen
- geschiedenis
-
Rond 1560 tekent Jacob van Deventer zijn kaarten van Steenwijk en omgeving (zie dbnr. 17543). Op zijn kaarten komen in en rond Steenwijk vijf standerdmolens voor: één in Steenwijk zelf en twee ten westen, één ten zuiden en één ten oosten van de stad. Deze molen betreft de meest westelijke molen. Op de kaart van Van Deventer is de kruising waar de molen staat, van de (huidige) Tukseweg en de (oude, rechtdoorgaande) Hooidijk goed herkenbaar.
Het Lexicon Steenwijks Verleden op bovengenoemde website van de Historische Vereniging Steenwijk en Omstreken meldt het volgende over de molen en de herkomst van de naam: In 1574 is sprake van een windmolen aangeduid als “bij het Capelle” en in 1565 als “bij het Wold”. De molen, aangegeven op de kaart (1560) van Jacob van Deventer, stond bij de grens tussen Steenwijk en Steenwijkerwold. Te zien aan de molensloot, was het een houtzaagmolen. Capelle: een voormalig middeleeuws kapelletje aan de oude heirweg ten westen van de stad. Waarschijnlijk is hier sprake van een omissie, de locaties bij het Wold en bij het Capelle waren niet hetzelfde, zie onder bij aanvullingen.
aanvullingen
- trivia
In 1574 garandeert het stadsbestuur aan de molenaars dat er naast de bestaande zes molens geen nieuwe zullen mogen worden gebouwd. De zes molens werden reeds genoemd in de ordonnantie van de mulders uit 1565 en waren de molen bij de Woldpoort, de molen bij het Wold (deze molen), de Luchtsmolen, Mr. Geert Stevensmolen, de Eekeringemolen en de Hogewaterensmolen in Zuidveen. Echter in de garantie uit 1574 behoudt de stad zichzelf het recht voor wel nieuwe molens te mogen bouwen (en maakt daar bij de bouw van de Stadsmolen in 1597 ook gebruik van) en blijft ook het recht van den Moelenbergh bij het Capelle bestaan. Hieruit kan geconcludeerd worden dat 'het Capelle' en 'bij het Wold' twee verschillende locaties betreffen en verder dat er bij 'het Capelle' in 1565 en 1574 geen molen stond.
De locatie van 'het Capelle' is omtrent waar zich heden ten dage de Dolderbrug over het Dolderkanaal bevindt. Ten tijde van Van Deventer bestond dat kanaal nog niet. De Kapelsloot (nu het Dolderkanaal) werd in 1575 gegraven en daarbij werd in de knik van de weg van Heerenveen naar Steenwijk de Kapelbrug gebouwd. Die knik in de weg is echter ouder dan het kanaal want op de kaart van Van Deventer bestaat die knik ook al (precies ter plaatse van de vouw in de kaart).
Op de kaart die Johan van den Kornput liet graveren (op basis van een door hemzelf getekende kaart, waarschijnlijk bij Frans Hogenberg in Keulen) van het beleg van Steenwijk in 1580-1581 is precies in die knik van de weg de Capels Schantze gesitueerd, een tweede indicatie van deze locatienaam.
Geconcludeerd wordt dat deze molen bij het Wold in ieder geval niet ook de molen bij het Capelle is. Verder was er dus een molenberg ter plaatse van of nabij de (huidige) Dolderbrug. De aanwezigheid van een molenberg maakt het waarschijnlijk dat daar ook voor 1560 een molen heeft gestaan, maar geheel zeker is het niet.
draag zelf bij
- foto's
- foto's insturen