Molen Het Fortuin (1e windm.), Breda

Breda, Noord-Brabant
v

naam: Het Fortuin (1e windm.)
modeltype: Kantige molen, stellingmolen
functie: korenmolen, runmolen, volmolen, oliemolen
bouwjaar: 1712
verdwenen: circa 1793
toestand: verdwenen
kaart: Toon de molen in Google Satelietweergave
Toon op Google Maps met andere molens in de buurt: Toon op Google Maps met andere molens in de buurt
Ten Bruggencate-nr.: 16661
oude dbnr.: V16661
Meest recente aanpassing: 06-08-2023

plaats: Breda
plaatsaanduiding: 0,6 km Z kerktoren, naast de inundatiesluis, nu Van Coothplein
gemeente: Breda, Noord-Brabant
streek: Baronie en Markiezaat
kadastrale aanduiding 1811-1832: Breda A (2) 711 (huis) B. Bruijn
geo positie: X: 112550, Y: 399575

N: 51.58349, O: 4.77473

allemolens.nl: Kijk op allemolens.nl voor historische foto's en documenten van deze molen
inventarisnummer: 70 Watermolens NB

toestand: verdwenen
bouwjaar: 1712
watervluchtm. 1718 alleen nog windm.
verdwenen: circa 1793
bovenbouw gesloopt
voorganger: Breda (Het Fortuin (waterm.))
opvolger: Breda (Het Fortuin (2e windm.))
geschiedenis: Op 4 oktober 1712 verkreeg de magistraat toestemming om een windmolen bovenop de watervolmolen te laten bouwen, daarmee werd het een watervluchtmolen. Voor de bouw werd een (stelling-)achtkant afkomstig uit Leiden gebruikt. Zo werd de molen weer verpacht, de rosmolen kwam buiten gebruik te staan.

Omdat er op de buitenboezem tekort water beschikbaar was voor èn de korenmolen èn de volmolen, draaide de volmolen vanaf 1718 alleen nog op de wind en was daarmee dus geen watervluchtmolen meer, maar een normale windmolen.
Het waterrad verdween pas rond 1838 bij de bouw van de stellingmolen.
In 1728 werd de molen verbouwd tot oliemolen.

Omstreeks 1793 werd het achtkant gesloopt en in gebruik als woonhuis. Daarom staat de molen niet in het kadaster van 1832.
In 1838 werd hier een stenen stelling-korenmolen gebouwd.

Bronnen:
- De molen "Het Fortuin" te Breda. 350 jaar bedrijf en techniek., Henk Muntjewerff in Jaarboek Oranjeboom 1985, pag. 3-70.
- Watermolens in Noord-Brabant vroeger en nu, Ir. Piet-Hein van Halder, 2010.
: Molen 16661 Het Fortuin (1e windm.) (Breda)

aquarel van de stenen onderbouw van de vm molen, coll. Museum Breda

trivia: Amsterdamse courant, 28 augustus 1721

Tot Breda is uyt der hand te huur of te koop om aenstonds te aanvaerden, eenzeer welgeleege Wind Volmolen, die ook bequaem gemaekt kan worden tot een Oly, Zaeg, of Schors-molen; die er gading in heeft addressere zig aen den Burgemeester of ter Secretarye der Stad Breda.

meest recente aanpassing 06-08-2023