Molen Kraan Swartzenborg, Dordrecht

geschiedenis

toestand

verdwenen

bouwjaar

< 1545

verdwenen

1595

geschiedenis

Kraan Swartzenborch aan de Voorstraatshaven

De meeste Dordtenaren kennen het pakhuis Swartzenborch of Swartsenborgh aan de Wijnstraat en de daar gevestigde winkel met kwaliteitsmeubelen. Daar tegenover aan de haven stond een kraan met die naam.

Kranen werden tot de stoomtijd door mankracht aangedreven. Kleine, gespierde mannen brachten het rad met het hijsblok en de last in beweging. Die mannen werden kraankinderen genoemd.
Door de grote doorsnede van het tredrad kon de ontwikkelde kracht worden omgezet in hefvermogen. Alleen zeer zware vrachten, zoals wijnvaten en molenstenen, werden per kraan uit het schip getild.
Het gewone laden en lossen van schepen deden sjouwers; via de loopplank brachten ze lading aan boord of op de kade. Die sjouwers of kaaiwerkers heetten zakkendragers of mazelaars (sjouwers aan de Oude Maas).

Er stonden meer kranen aan de Voorstraats- en Wijnhaven. Later wordt gesproken van de Oude Haven, nadat begin 15de eeuw ook een Nieuwe Haven gegraven is. De nog bestaande Kraansteiger aan de Wijnstraat, tegenover Huis
de Onbeschaamde, is de plaats waar de Grote Kraan stond. Waar nu de Botermarkt is, stond kraan De Wijngaert.
In 1595 werd kraan Swartzenborch afgebroken en verbouwd tot woonhuis.