Molen Heerenwalsterpolder (1e), Heerenveen/ It Hearrenfean

geschiedenis

toestand

verdwenen

bouwjaar

1719

verdwenen

1854

vervangen

opvolger

Heerenveen/ It Hearrenfean (Heerenwalsterpolder / Schansterpolder / Polder 19)

geschiedenis

De Heerenwalster Polder, ook wel de Polder achter de Heerenwal, de Nijehasker Polder en de Schansterpolder genoemd, was een particuliere polder met een oppervlakte van ca. 40 ha. Hij lag in de gemeente Haskerland.

Het eerste poldercontract dateert van 28 juli 1719, toen de eigenaren van de stellen (=percelen) 2 t/m 13, gerekend vanuit de Herenwal (nu Heerenveen), gezamenlijke bemaling instelden.
De eerste molen verrees waarschijnlijk nog datzelfde jaar, omdat in 1720 “de olde molen” op stelle 3 werd overgedragen aan ingeland Djurre Durks.
Een andere ingeland, Johan Vegelin van Claerbergen, deed in 1724 zijn stellen 11, 12 en 13 over aan Claes Hertsens op Schansterwal. Die laatste moest zich toen aan het contract van 1719 houden, het aandeel in de molen en het maalgeld betalen en de schouw van de westelijke polderdijk uitvoeren.

Blijkens een gedetailleerde kaart uit ca. 1730 stond de molen al op dezelfde plaats. De bijbehorende polder werd op de zogenaamde Vegelinkaart van geheel Friesland (1739) ook op dezelfde plaats ingetekend en heette eerder al “Nijehasker polder”, bij de verkoop van stelle 6 in 1720.
Later heet de polder Herenwalster polder, hoewel die naam waarschijnlijk oorspronkelijk bij het kleinere bemalingsgebied rond stelle 3 heeft gehoord.

In 1797 werd een contract tussen de grondeigenaren gesloten. Voortaan zou het bemalen van de gronden en het onderhoud aan de werken gezamenlijk betaald worden. Het dagelijks bestuur was in handen van twee poldermeesters.
In 1812 werd de polder ook onderhoudsplichtig voor de Jousterweg en het ernaast gelegen voetpad, een plicht die in 1857 afgekocht werd.

In 1854 werd de oude windmolen vervangen door een nieuwe.

Bronnen:
- Inleiding archief Particuliere polder De Heerenwalster Polder, Archieven.nl.
- Informatie Dick Bunskoeke, 24 april 2020.