Molen (ros-oliemolen), De Rijp

geschiedenis

toestand

verdwenen

bouwjaar

1550

circa

verdwenen

circa 1607

geschiedenis

Omstreeks 1550 was in De Rijp tot ongenoegen van de steden reeds een olieslagerij gevestigd. Het persen van zaad moet toen nog door een door paardekracht aangedreven molen zijn verricht. In een overzicht van de gebouwen in Graft en De Rijp vanwege de honderdste penning, werd Jelle Ruts aangeslgen voor een brouwerij op 'De Bangaert' (boomgaard) in Graft. En ene IJsbrant Aernts, waarschijnlijk uit De Rijp, bezat 'de iii-e part van de mollen', een derde aandeel in de molen.

Bij de verponding wordt in 1583 in Graft (toen nog inclusief De Rijp) een oliemolen vermeld, die ƒ 6 moest opbrengen.

Het produkt olie werd gebruikt voor voeding en verlichting en was een belangrijke grondstof bij de fabricage van onder andere zeep en verf. Raapolie werd verkregen uit raap- en koolzaad, dat voornamelijk in Zeeland en, in de beginperiode na de inpolderingen, in de omringende droogmakerijen werd verbouwd. Hennep- en lijnolie werden geproduceerd uit respectievelijk hennep- en lijnzaad dat men uit het Oostzeegebied en uit Rusland importeerde.
Om deze rosmolen te kunnen vervangen door een windmolen, moest de molentechniek eerst nog enkele verbeteringen ondergaan.

In de jaren na 1583 komen nog verschillende vermeldingen van een niet nader gespecificeerde oliemolen voor. De namen van opeenvolgende eigenaren van oliemolens suggereren dat de rosoliemolen uit 1583 zijn voortzetting vond in windmolen De Veldhoen (Tenbruggencatenummer 06653 p).

Bronnen:
- Het Schermereiland. Een zeevarend plattelandsgebied 950-1800, Herman Kaptein, 1988.
- De industrie- en korenmolens van Graft. I: Vier Rosmolens, Leo den Engelse in De Kroniek juni 2008, pag. 62-63, Historisch tijdschrift voor Graft-De Rijp en Schermer.