Molen Veerzager van Gerrit Vis, Zaandam-West

geschiedenis

toestand

verdwenen

bouwjaar

1696

circa

verdwenen

na 1723

geschiedenis

In de achttiende eeuw stonden er heel wat veerzagertjes in Westzaandam. Ze zijn lang niet allemaal getraceerd. Dit waren kleine bovenkruiertjes, waarmee dunne latjes werden gezaagd, die veelal gebruikt werden voor het opvullen van vloernaden of als tussenschotten in jeneverkisten.Bij de paltrok De Groenlandsche Visserij achter de Westzijderkerk heeft ook lang zo’n molentje gestaan. Een naam was er niet van bekend, maar op 18 september 1723 dook deze zaagmolen op in een verklaring, die Gerrit Cornelisz Visser aflegde in een conflict tussen de eigenaar van de paltrok De Huisman en die van de Groenlandsche Visserij. De ruzie handelde over de plaats waar de rooipaal stond en het gebruik van de sloot tussen beide molens.
De al 86-jarige Vis verklaarde voor notaris van Broeck uit Zaandijk: “Ik heb in mijn jonge jaren nog enige tijd als knecht opde Huisman gewerkt en heb daarna een veerzagertje laten bouwen. Ik heb ongeveer 27 jaar geleden van ene Dirk Jansz Timmerman een stuk van het land gekocht, waarop Cornelis Groot later De Groenlandsche Visserij liet bouwen. Het is het land, waarop mijn veerzagersmolentje staat. Ik kocht het onder de conditie, dat het land – waarop nu ook Groot’s molen staat – altijd een vrije op-en afscheepinge heeft, omdat dat niet anders mogelijk is.”
De veerzager van Vis werd vermoedelijk kort na aankoop van het land gebouwd, zodat de molen al in 1696 operationeel was. Opmerkelijk is ook dat Vis kennelijk op 86-jarige leeftijd nog steeds als veerzager actief was.
De verklaring van de eigenaar is de enige mededeling, die over deze onbekende molen gevonden is.

Tekst: Ron Couwenhoven, 10 mei 2012.