Molen van Lith, Lith

geschiedenis

toestand

verdwenen

bouwjaar

< 1483

/ 1504/1535/1581/ 1677 ?

verdwenen

circa 1800

opvolger

Lith (Zeldenrust)

geschiedenis

De huidige korenmolen is omstreeks 1800 gebouwd op oude fundamenten van een voorganger die waarschijnlijk in 1677 is opgericht. Aan te nemen is, dat dat een standerdmolen was.
Bron: Nederlandse Molendatabase.
-----

De versterking op de Lithse Ham werd in 1504 en 1535 opgeworpen tijdens de Gelderse Oorlogen, en opnieuw in 1581 tijdens de Tachtigjarige Oorlog in gebruik genomen. Volgens Van der Aa (Aardrijkskundig woordenboek der Nederlanden, 1846, pag. 365-366) werden in 1825 behalve de funderingen ook de resten van een houten korenmolen teruggevonden. Omdat de toenmalige eigenaar het plan had een stenen bergmolen te bouwen (de bestaande Zeldenrust) liet hij de resten van die molen slechten om er de fundamenten voor de nieuwe molen te leggen. Weldra ontdekte men evenwel het sterke muurwerk van een ronde toren, die juist de grootte had van het onderstuk van een torenmolen!
Bron: Torenmolens in Noord-Brabant, Wim en Wiro van Heugten, Brabants Heem 1984 pag. 14-22.
-----

In de rekening van de rentmeester Telman van Zonne uit 1340 staat dat er uit de windmolen van Lith voor het aandeel van de Hertog 10, schelling was betaald. Op de zaterdag na Pasen 1383 werd de molen verkocht aan Peter Lauwert.
Uit de navolgende jaren zijn ook de eigenaren en gebruikers van de molen bekend.

In 1484 verkocht Liesbeth van Boechem, weduwe van Jan Jacob Monicx, aan Willem Tapp en Goossen Goossens: "een steenen moolen met een rosmolen, een kleine hoeve en een wiel" met het maalrecht in de dorpen Lith, Lithoijen en Lent.
Bij de plunderingen door de Geldersen in 1519 werd de molen van Lith gespaard , in tegenstelling tot zeven molens in de omgeving.
Hierna zijn ook weer vele pachters en eigenaren bekend gebleven, uit de contracten met afspraken waaraan zij moesten voldoen.

Van 1734 tot 1769 bedroeg de verponding voor de Lithse molen jaarlijks 50 gulden.

In 1796 vond de laatst bekende deelverkoop plaats, het eigendom was toen in 96e delen gesplitst. De Lithse Coornwindmolen, molenhuijs, rosmoolen, hooven en dammen, staande en gelegen te Lith, .... strekkende van de akkeren tot den Bandijk. Koper van 11/48e deel was Coenraad van Linden.

Bron: De Korenwind-, Rosmolens en Watermolens van de huidige gemeente Lith, Willem Peeters. Maaskroniek 66, jan. 2008. Heemkundekring "Maasdorpen in de gemeente Lith", jrg. 31.
-----

Tot eind 18e eeuw is de geschiedenis van de molen en de naastgelegen rosmolen beschreven door Peeters. In 1821 is opeens sprake van een koren- en windmolen aan het Marktveld. Kennelijk was de torenmolen tegen die tijd verdwenen en opgevolgd door een (kleine) molen in het dorp?
In 1825/1826 werd op de plek van de voormalige torenmolen de bestaande bergmolen Zeldenrust gebouwd.