Molen Moerbeekerpolder, Nieuwe Molen (1e)/ Syvert Jan Luytgensmolen, Lutjewinkel

geschiedenis

toestand

verdwenen

bouwjaar

1593

verdwenen

1653

verplaatst

verplaatst naar

Lutjewinkel (Moerbeekerpolder, Nieuwe Molen (2e))

geschiedenis

De Moerbeekpolder werd oorspronkelijk bemalen door de Zoutkaagmolen. Als gevolg van hoogteverschillen ontstond er eind 16e eeuw onenigheid over de bemaling, op 16 oktober 1593 verleende de Rekenkamer goedkeuring voor de scheiding van Weerepolder en Moerbeekpolder. Winkel hielp Moerbeek met het bouwen van de molen, als voorbeeld gold de Scholersmolen in de Westerkamperpolder. Mogelijk was de naam van de nieuwe molen Syvert Jan Luytgensmolen. De molen werd in 1593 gebouwd op de zuidoosthoek van de "Cruysven" aan het einde van de Moerbekerwatering op de banscheiding tussen Winkel en Niedorp.

De molen maalde uit op de Hoogsloot, deel van de Schagerkoggeboezem, terwijl de polder zelf bij de Niedorperkogge hoorde. Omdat beide kogges in 1653 werden gescheiden, moest de molen verplaatst worden om de uitwatering naar de Niedorperkogge te verplaatsen.

Bronnen:
- Jaarboek West-Friesland Oud en Nieuw 1984, blz. 105, nummer 84.
- "Van Rentersluze tot strijkmolen", Jan Beenakker, 1988.
-----

De "Cruysven" was het latere kadastrale perceel Nieuwe Niedorp A (1) 41. Inderdaad staat daar op de kaart van Dou (1651/1654) de "Nieuwe Molen". Het ligt ook bij de grens tussen de bannen Niedorp en Winkel dus alles lijkt dan te kloppen.
Marianne Teunis, 29 aug. 2011.
-----

De molen wordt genoemd in een akte uit 1625:
"Onderpand: Cruijsven groot in het geheel twintig geers leggen op te moerbeek aen de watermolen
- molen ten noorden
- Hendrick van Schoten west
- banscheiding ( Winkel ) oost", en dat klopt.
Kad. perceel A41 zal de Cruijsven zijn.

Dit volgens akte: Or. Nieuwe Niedorp 5695 folio 228, jaar 1625.
Deze molen is gebouwd in 1593, en vermeld in 1594 als nieuwe molen; Or. Nieuwe Niedorp 5693 folio 159 en 160.
John Lunsen, 13 nov. 2011.
-----

Op 19 mei 1655 werd de oude molenwerf waarop de Moerbeker molen had gestaan, overgedragen aan Lammert Arijaensz uit de Moerbeek. Hiervan is de akte bewaard gebleven, OR Nieuwe Niedorp inv.nr. 5697.
Marianne Teunis, 25 nov. 2011.