Molen Stedemolen, Tholen

Tholen, Zeeland
v

korte karakteristiek

naam
Stedemolen
modeltype
Standerdmolen
functie
korenmolen
bouwjaar
verdwenen
toestand
verdwenen
Toon op Google Maps met andere molens in de buurt  
Toon op Google Maps met andere molens in de buurt
Ten Bruggencate-nr.
15196
oude dbnr.
V15196
Meest recente aanpassing
| Conversie

locatie

plaats
Tholen
gemeente
Tholen, Zeeland
streek
Tholen
geo positie
X: 73800, Y: 394322
N: 51.53202, O: 4.21693

constructie

modeltype
Standerdmolen
krachtbron
wind
functie
plaats bediening
plaats kruiwerk
middenkruier
kruiwerk
zetelkruier
afbeelding van onze ondersteuners

geschiedenis

toestand
verdwenen
bouwjaar
1604 verhoogd 1660 vernieuwd
verdwenen
opvolger
geschiedenis
Meteen na de ramp met de Zuidmolen besloot de magistraat elders een nieuwe molen te bouwen. Dat was een gelukkige beslissing, want op 28 april 1576 brandde de molen te Oud-Strijen af. De nieuwe molen werd door Anthonis Jansse uit Bergen op Zoom gebouwd op een molenberg aan de noordwestkant van de stad. Hij werd te Bergen op Zoom pasklaar gemaakt en met wagens naar Tholen gereden. Huybrecht Gijsbrechtszn, eerder de pachter van de Zuidmolen, pachtte nu deze molen.

In 1577 werd de molenberg vergroot om de molen beter op de wind te kunnen zetten. Uit de jaren hierna zijn rekeningen van diverse herstelwerkzaamheden bewaard gebleven.

Na 1600 werd in Tholen een geheel nieuw verdedigingsstelsel aangelegd in verband met de Tachtigjarige Oorlog. In verband met het graven van de nieuwe grachten en het opwerpen van de wallen moest de molen in 1604 tijdelijk worden verplaatst. Jan Marinussen, de timmerman van Sint-Maartensdijk, voerde dit uit. Joris Pieter wierp de nieuwe molenberg op, ca. 3 m hoger dan die op de oude plek. De molen kon 1½ maand niet draaien.

De pachtsom bedroeg in 1580/81 £ 55, in 1597/98 £ 128, de twee jaar daarna £ 214 en later rond de £ 100.

In 1660 bleek de molen bouwvallig, zelfs met herstellingen bleef de kans groot dat hij bij sterke wind zou omvallen. De magistraat besloot een nieuwe molen te bouwen en leende £ 400. Thielman van Dijcke maakte hem. De molen en een roede, die niet in het bestek was opgenomen, leverde hij voor £ 313.10 (ƒ 1878). Het jaar erop werd ook de tweede roede vernieuwd.

In 1736 werd hier de nog bestaande stellingmolen gebouwd.

Bron: De Windmolen 22, 1980: "De molens van de stad Tholen", J.P.B. Zuurdeeg. Verzameling H. van der Kaay.

aanvullingen

trivia
Bron van de afbeelding: "Nieuwe Cronyk van Zeeland", M. Smallegange, ca. 1696, Google Books, ongenummerd tussen bladzijde 540 en 541.

Op dezelfde kaart staat een klein tekeningetje van de situatie in 1596 voor de bouw van de vestingwerken met molen. Aan de windrozen is te zien dat de kaart niet dezelfde oriëntering heeft als de grote kaart. Als je vervolgens de twee kaarten met elkaar vergelijkt, dan zie je dat de 1e plek dezelfde plaats is als de 2e plek! Vergelijk maar de lijn grote markt-kerk-molen. De timmerman zal de molen hebben afgebroken, toen werd de basis van het bastion opgeworpen, en daarna de molen teruggezet op dezelfde plek.
Pim van der Wijk, 15 juni 2016.