Molen Het Bruin Paard (1e), Ferwerd/ Ferwert

geschiedenis

toestand

verdwenen

bouwjaar

1698

verdwenen

1848

opvolger

Ferwerd/ Ferwert (Het Bruin Paard (2e))

geschiedenis

De eerste molen op deze plaats werd in 1698 gebouwd, nadat op 28 maart van dat jaar een erfpachtcontract voor de ondergrond was getekend. Die grond was van grietman Edzard van Burmania (1655-1708) van Ferwerderadeel, die woonde op het even zuidelijker gelegen Juwsma of Jousma state. Het was een pelmolen waarop vrij moest worden "gemaalen" voor de bewoners van die state.
De lakenkoper Oette Oentjes had de molen laten bouwen en op 22 maart 1702 deed hij hem voor 1.300 gulden over aan Nanne Meijnerts. Het is onduidelijk wat er daarna gebeurd is, maar de molen verviel weer aan de eigenaar van de grond. Jarich Georg van Burmania (1695-1757), de zoon van Edzard en grietman van Oostdongeradeel, bleek eigenaar te zijn toen de molen op 11 maart 1734 voor slechts 161 gulden werd verkocht aan molenaar Lijckle Bockes van de Oldegalileën bij Leeuwarden. De grond bleef echter nog steeds van de familie Burmania.

Op 10 december 1755 kocht molenaarszoon Jacob Lauerman (1731) uit Blija de molen van Lijckle voor 550 gulden en daarbij werd vermeld: “de molen sal aanstonts aangevaart mogen worden om te kunnen vertimmeren”. Dat had betrekking op het veranderen van de molen in een korenmolen, want de elders in het dorp gelegen aloude korenmolen was er toen niet meer.
De molen bleef in de familie Lau(e)rman en zoon Bodus Jacobs Laurman (1760-1811) nam het van zijn vader over. Na de eeuwwisseling moet het minder zijn gegaan en in 1810 werd hij onder curatele gesteld. De curatoren verkochten op 14 februari 1811 “een florisante koornmolen, Het Bruin Paard genaamd” op een publieke verkoping. Het bleek een stellingmolen te zijn met de stelling op 18 voet hoogte en roeden van 68 voet lengte, "voorzien van een paar rogsteenen, kunnende ook op dezelve worden gepeld, als leggende in dezelve twee paar pelsteenen, welke ook daar in zijn gebruikt". De nieuwe eigenaar Klaas Jacobs (1779-1829), later met de achternaam Meekma, betaalde voor de molen en het huis maar liefst 11.500,25 gulden. Er werd toen nog steeds grondpacht betaald aan de eigenaars van Jouwsma State, dat echter op 2 september 1816 op afbraak werd verkocht. Bij latere verkopen was de molen weer vrij van grondpacht.

De eerste molen “Het Bruin Paard” was volgens de notariële archieven en aankondigingen in de krant eigendom van:
-1828 Klaas Jacobs Meekma
1828-1829 Jacob Bottes Roorda
1829-1832 Thomas Willems Koolhaas
1832-1836 Jan Ekkes van der Vliet
1836-1857 Jacob Klases Meekma

Onder Jacob Klases Meekma werd de molen in 1848 geheel vernieuwd, zie verder de opvolger.

Dick Bunskoeke, 7-12 sept. 2021.
-----

Op 20 februari 1832 werd de molen verkocht: "Een rog- en pelmolen met ruime en sterke huizinghe nr 152 met twee voorkameren.....( )." Verkoper was Willem Koolhaas te Leeuwarden. Uiteindelijk werd het een en ander voor ƒ 6726 verkocht aan Jan Ekkes van der Vliet, beurtschipper te Leeuwarden.
A.M. Douma, 9 jan. 2007.