Molen Mariënberger Watermolen, Mariënberg

geschiedenis

toestand

verdwenen

bouwjaar

< 1503

verdwenen

circa 1872

geschiedenis

In het Cartularium van het klooster Galilea Major werdt in de jaren 1503-1513 de molen regelmatig vermeld: 'de wyhoff en molen ter Marienborch'. Het was de molen van de uithof van het klooster Sibculo. De molen was een dubbele molen, het linker gebouw hoorde bij Ommen (marke Beerze), en het rechter gebouw bij Mariënberg gem. Hardenberg.
In 1580 beschreef Arent ten Boecop of Boecopius, Mariënberg als een schone uithof met een kerk, een windmolen, oliemolen en visserijen.

Van de secularisatie in 1603 tot 1716 vele berichten over reparaties bewaard gebleven in de rentmeestersrekeningen.
In 1716 werden de molen en de andere Mariënbergse erven en goederen verkocht.

In de eerste helft van de 19e eeuw geraakte de molen, toen eigendom van de familie Snel, steeds meer in verval. In 1848 werd de hoogte van 'den gedeeltelijk nog bestaanden watermolen aan den Marienberg' vastgesteld op 7,37 m boven NAP. En 1872 schreef Stieltjes dat het water van de Dijksloot 'over den nog bestaanden dorpel van den vervallen watermolen naar de Vecht' stroomde.

De molen was een obstakel in de waterafvoer voor de ontginning van de bovengelegen gronden, daar toenemende aanvoer van zand de bedding steeds weer verstopte. Volgens overlevering was dat de reden voor de afbraak van de molen, waar ook al vroeg een windmolen in de nabijheid was gebouwd.
In de 1930-er jaren werden de resten van het vloedwerk verwijderd bij een regulering van de beek. De brug ligt echter nog op dezelfde plaats. Als naam herinnert slechts de 'Möllenmoat' beneden de voormalige molenkolk, aan de Mariënberger Watermolen.

Bron: Molens, Mulders, Meesters, H. Hagens, 1978, blz. 319-321.