Molen Watermolen van het Gulden Huis / Watermolen van Aarle-Rixtel, Aarle-Rixtel

geschiedenis

toestand

verdwenen

bouwjaar

< 1340

verdwenen

1885

1883 onttakeld 1885 verbouwd

geschiedenis

Deze dubbele molen, korenmolen en oliemolen elk met een rad, hoorde bij het Gulden Huis. Uit 1340 is al een vermelding bekend.

Kort na 1600 werd de korenmolen afgebroken. 's Winters werd de oliemolen aangedreven door het water, 's zomers door een rosmolen. In 1715 werd hij ingrijpend gerestaureerd.

Om de wateroverlast door het opstuwen van het water te beëindigen, kocht de gemeente Helmond de molen en sloopte de sluizen en het waterrad. Daarna werden de gebouwen weer verkocht zonder molenfunctie. In Rixtel herinnert nog slechts de straat Oliemolen aan de beroemde molen.

Bron: Watermolens in Noord-Brabant vroeger en nu, Ir. Piet-Hein van Halder, 2010.

-----

09-08-1771: 's Hertogenbossche courant

Uit de hand te koop het adelyk Huis van Ouds genaamt den Gulden Huize van Rixtel in het Quartier van Peelland Meyerye van 's Bosch, rondsom in zyne gragten en by de Riviere d' Aa gelegen, voorzien met zes benedem en vyfboven Vertrekken, Neer-Huizinge, Stallinge, Hoven, Boomgaarden, Bosschen, Plantagien, en considerable Hooy en Teullanden, beneffens een nieuwe opgetimmerde water Oliemolen en Huizinge, met het regt van Jagt en Visserye, een Leen en drie Chyns Boeken en andere prerogativen daar aangehoorende Iemandt hier omtrent nadere onderrigtinge begerende, vervoege zich binnen den tyd van een maand by Mr Jan Louis Vertier Abrz. Advocaat t 's Bosch.

 

16-02-1816: Dagblad der provincie Noord-Braband

OPENBARE VERKOOPING. De Eigenaren van het Adelijk lluis van Rixtel, zullen door den Notaris van HEYNIsBERGEN , ten Herberge van W. Princen te Helmond, op "Woensdag den 20 Maart 1816, ’s namiddags om 3 uren, provisioneel, en 14 dagen daarna, finaal Verkoopen: HET OUD – ADELIJK en alom bekend GULDENHUIS van RIXTEL, gelegen inde Provincie Noord – Braband , een half uur van Helmond , aan de Rivier de Aa, met alle deszelfs Regten en Geregtigheden, daaraan van ouds anuexe Heerlijke Regalia’s, Titels en andere Prerogativen, Leenhof en Chijnsboekern , Water-, Ros- en Olij-Molen, Boerenwoningen, Hooi,- Wei- en Teullanden, te samen groot ruim 210 Loopensen, alles aan elkander en rondom bet Kasteel gelegen. Renderende 's Jaarlijks aan vrye Revenus , Een Duizend Vijf Honderd Guldens. Nadere informatien ten Kantore van den Notaris Van HEYNSBERGEN te Aarle Jiixtel, alwaar de Conditiën, van Verkoop te zien zijn. Brieven Franko.

In 1832 was Albertus Bots, fabrikant, wonende te Helmond eigenaar van de oliemolen, schuur en erf in het gehucht Opheuvel (sectie B nummer 413). Na een scheiding kwamen de oliemolen, schuur en erf terecht bij zijn dochter Maria Petronella Bots, particuliere, wonende te Helmond.

In 1867 werd de schuur opgesplitst en werden er twee huizen van gemaakt. De oliemolen kreeg een nieuw kadastraal nummer B nummer 1012. In 1871 verkocht Maria Petronella Bots de oliemolen en erf aan Johannes van der Vranden, molenmaker, wonende te Sint-Oedenrode.

Vanaf de tweede reeks van het kadaster werd de oliemolen en erf genoemd als water, graan, oliemolen en erf. Johannes van der Vranden verkocht in 1876 de water, graan, oliemolen en erf aan Antonius Franciscus Claassen, molenaar, wonende te Gemert.
Antonius Franciscus verkocht hem vervolgens in 1877 aan Johannes Raaijmakers, molenaar, wonende te Aarle-Rixtel. Johannes verkocht hem in 1883 weer aan Alexis Engelbertus Fritsen, klokgieter, wonende te Aarle-Rixtel.

Alex Engelbertus verkocht de water, graan, oliemolen en erf in 1883 aan de gemeente Helmond. De gemeente bleef niet lang eigenaar, want in 1884 verkocht de gemeente Helmond de water, graan, oliemolen en erf weer aan Alex Engelbertus Fritsen, die hem eerder in bezit had gehad.
Uiteindelijk werd in 1885 de water, graan en oliemolen afgebroken, in het kadaster staat het vermeld als herschat wegens andere bestemming. De water, graan, oliemolen en erf werd veranderd naar een huis en erf.

Arnout van Erp, 6 juli 2016.