Molen Zaagmolen op Oosthavenhoofd (3e, middelste), Middelburg

geschiedenis

toestand

verdwenen

bouwjaar

1635

verdwenen

1683

1682 - 1683

geschiedenis

In de stadsrekening van 1632 staat een post van £ 2 vermeld, "ter cause van 't stellen van een saagmolen teinde thoofd van de nieuwe haven". Deze 1e zaagmolen (dbnr. 13780) staat getekend op het Oosthavenhoofd op de kaart van landmeter A. Smallegange uit 1633.

Deze zaagmolen moet al spoedig zijn gevolgd door twee andere, want in een rekening van de dubbele honderste penning over 1635 is sprake van drie zaagmolens ter plekke. Jan Peeters en Gaspar Bouttats hebben deze 2e en 3e molen afgebeeld (1679 gepubliceerd, afbeelding en link bij dbnr. 13835). De 1e zaagmolen is daar inmiddels verdwenen.

Ook uitgever P. Schenk heeft een panorama gepubliceerd met waarschijnlijk deze molen (detail zie onder, voor volledige afbeelding zie link). Op de achtergrond, voorbij de typische L-vormige kaai, de 1e zaagmolen. Aan die molen valt op dat de tekenaar moeite heeft een bovenkruier af te beelden. Het lijkt meer een standerdkast die gewoon op de grond staat. Maar deze molen op de voorgrond is wel interessant afgebeeld. De toegang vanaf de dijk gaat rechtstreeks naar de stelling waar de wipmolen op staat, terwijl er op polderniveau een onderbouw is. Het lijkt er op dat de balken worden aangesleept naar een zaagruimte op stellingniveau. Aan de polderzijde lijkt een soort aanbouw gemaakt te zijn, misschien om de balken door te geleiden. De molen op de voorgrond zou ook de 2e zaagmolen kunnen zijn (dbnr. 13835) i.p.v. deze molen.

Daarnaast wordt in 1656 nog een vierde zaagmolen genoemd, nu op de Westelijke Havendijk.

Ondanks tijdelijke vrijdom van genoemde heffing door de Staten van Zeeland op 28 oktober 1651 en 24 september 1659 toegestaan, kwam de zaagindustrie niet tot bloei. Vanaf 1672 werden de molens niet meer gebruikt en raakten in verval. In 1681 waaide er een molen om. Twee andere werden achtereenvolgens in 1682 en 1683 afgebroken.

Bronnen:
- Archief 1936, Zeeuws Genootschap der Wetenschappen.
- "Molens in Middelburg", E.van Wijk, 1985. Verzameling H. van der Kaay.