Molen De Dolfijn (1e), Grootschermer

geschiedenis

toestand

verdwenen

bouwjaar

1344

verdwenen

1669

gesloopt

opvolger

Grootschermer (De Dolfijn (2e))

geschiedenis

De windkorenmolen in Zuidschermer (nu Grootschermer) bestond al in 1344.
Rond 1550 was de molen gezamenlijk eigendom van de banne- en kerkbesturen van Graft en Zuidschermer.
In 1583 bedroeg de verponding ƒ 8.
Bron: "De industrie- en korenmolens van Graft. I: Vier Rosmolens", Leo den Engelse in De Kroniek juni 2008, pag. 62, Historisch tijdschrift voor Graft-De Rijp en Schermer.
-----

In 1618 werd Reijer Molenaar voor het eerst genoemd als korenmolenaar op deze molen. Hij werd ervan verdacht tarwe te hebben gemalen zonder biljet van de pachter of collecteur van de impost (belasting) op het gemaal.

Later werd deze Reijer Molenaar zelf ook pachter van diverse imposten. Het was echter verboden om pachter in je eigen vakgebied te zijn. Omdat hij korenmolenaar was mocht hij dus geen pachter van de impost op het gemaal zijn. Diverse keren werd hij hier echter wel van verdacht. Hij bleef korenmolenaar in Grootschermer tot zijn dood omstreeks 1654.

Zijn erfgenamen bemaalden daarna de molen. Zijn zoon Maarten Reijersz Molenaar kocht het aandeel dat zijn broers en zusters in de molen hadden in 1664 zodat de gehele molen vanaf dat moment zijn eigendom was.

Op 28 mei 1665 werd voor de erfpachtsom van 6 pond een windbrief (het recht om een molen te mogen bouwen en exploiteren) voor een korenmolen te Zuidschermer verstrekt aan Maerten Reijerssen, molenaar aldaar.
Bron en algemene informatie: www.gahetna.nl, index Grafelijkheidsrekenkamer: windrechten (molens)

Omdat de molen tussen de huizen stond en daardoor geen vrije windvang had, en bovendien een ongeluk was gebeurd met een van de kinderen uit het dorp, heeft hij zijn bedrijf in 1669 verplaatst naar een plek buiten de bebouwde kom. Hij kocht hiertoe op 7 januari 1669 een molen in Graft in de Sapmeer (zie o.a. Oud Notarieel Zd. Schermer inv. 6563 op 21 januari 1669). Zijn nieuwe molen kwam te staan aan de Ringsloot van de Noordermeer (Tenbruggencatenummer 06499 s). Na het overlijden van Maarten Reijersz omstreeks 1680 werd zijn schoonzoon Cornelis Hendriksz molenaar op deze molen.

Meer over Reijer Maertsz Molenaar en zijn zoon valt te lezen op mijn website Molenaardigheden.
Theo Molenaar, 30 nov. 2008.
-----

De korenmolenaar van De Dolfijn in Grootschermer kocht in 1669 de oliemolen De Veldhoen in Graft (Tenbruggencatenummer 06653 p). Hij liet deze verplaatsen vanuit de Starnmeer naar de ringdijk van de Noordeindermeer, en tevens ombouwen van oliemolen naar korenmolen De Dolfijn (Tenbruggencatenummer 06499 s). De oude korenmolen De Dolfijn in het dorp Grootschermer werd toen gesloopt.

Bron: Artikel door Leo den Engelse, Marc Hameleers en Pieter Schotsman in Caert-Thresoor 1999 nr. 4.
-----

In het privilegeboek van Graft bevindt zich een contract over het onder meer het maalloon, van 24 mei 1619 tussen de regenten van Graft en Pieter Claesz Noppes, molenaar van de korenmolen. Hierin wordt verwezen naar een ouder contract, met Louris Cornelisz in 1567.
In 1567 beloofden de waarschappen van Noord- en Zuid-Schermer en de kerkmeesters van Schermer, de regenten van Graft niet meer lastig te vallen ten aanzien van het onderhoud van de korenmolen in Zuid-Schermer.
Bron: "Enige gegevens over de molens van Graft", art. door drs. W.A. Fasel in Oud Alkmaar nr. 1984, pag. 630-632. Historische vereniging Oud Alkmaar.