Molen Drie watermolens van Halder, Halder

geschiedenis

toestand

verdwenen

bouwjaar

1324

verdwenen

circa 1733

1732 - 1733

opvolger

Halder (Halderse molen)

geschiedenis

De molens hoorden bij kasteel Nieuw-Herlaar. In 1340 werd een watermolen op deze plaats genoemd.

De locatie geeft de plaats aan van de watermolens aan de zuidelijke tak van de Dommel.
In de negentiende eeuw was de zuidelijke tak gedempt. Bij de kanalisatie van de Dommel is een nieuwe tak gegraven, vrijwel ter plaatse van de oude zuidelijke loop, en werd de noordelijke tak grotendeels gedempt.
Nico Jurgens, 30 juli 2007.
-----

De watermolens in 1605:
- een runmolen met een rad, op de Dommel die noordelijk langs het kasteel liep.
- een volmolen/oliemolen met twee raderen, op de Molenstroom die zuidelijk langs het kasteel liep.
- een korenmolen met twee raderen en twee koppel stenen, op de Molenstroom die zuidelijk langs het kasteel liep.

In oktober 1731 werd de hele molensluis weggespoeld. De rentmeesters van het Markiezaat achten het beter de watermolens te laten verdwijnen. In 1732 werden ze gesloopt en werd in Nieuw Herlaar een nieuwe windmolen gebouwd, de Halderse molen.
Bron: "Watermolens in Noord-Brabant vroeger en nu", Ir. Piet-Hein van Halder, 2010.
-----

Jan Hoefnagels kocht bij de publieke uitverkoop in 1733 de gaande en roerende werken van de onttakelde oliemolen. Hiermee bouwde hij in 1734 een rosmolen (Tenbruggencatenummer 16770) nabij de door hem gepachte standerdmolen (Tenbruggencatenummer 08679).
Bron: "De watermolens van Herlaar", Mechelien Spierings. Brabants Heem 1975 nr. 1. Verzameling H. van der Kaay.
-----

Het aantal, de functies en de locaties zijn in de loop der eeuwen moeilijk te volgen. Een uitvoerige beschrijving staat in bovengenoemd boek van ir. Van Halder.
De coördinaten geven slechts een ruwe indicatie van de ligging.