Molen De Huisvrouw, Oostzaan

geschiedenis

toestand

verdwenen

bouwjaar

1964

geplaatst

verdwenen

1981

verbrand

afkomstig van

Zaandam-Oost (De Huisvrouw (2e plek))

geschiedenis

De Huisvrouw werd in 1932 opgebouwd door de Zaandammer J. Huijsman. Het achtkant en kap van de molen waren oorspronkelijk afkomstig uit Zaandam-West, alwaar de molen achter het verdwenen Sloperspad stond. In Zaandam-West werd de molen gebruikt door de firma Zwart, die klein houtwerk met De Huisvrouw zaagde. Toen zij in 1927 verhuisden naar een nieuw onderkomen werd de molen overbodig en verkocht. Koper van de molen was J. Huijsman. Hij liet de molen afbreken en sloeg hem tijdelijk op. Gebrek aan financiën zal ongetwijfeld de reden zijn geweest waarom de molen niet direct in het Oostzijderveld werd herbouwd.

Pas in 1932 kon Huijsman zijn plannen uitvoeren. Dit gebeurde met steun van de Vereniging De Zaansche Molen. Zij schonken Huijsman een geldsom, daarbij werd er een actie gestart door het dagblad “de Zaanlander” die streekgenoten opriepen om geld te geven. Met deze steun lukte het Huijsman om de molen te herbouwen.
Pieter Boorsma maakte de bouwtekening voor De Huisvrouw [zie Allemolens.nl]. De molen kwam op een dubbele schuur te staan op een erf iets ten noorden [moet zijn oosten] van de (verdwenen) Knie, een brede sloot. Omstreeks oktober 1932 draaide de molen voor het eerst.
De inrichting van De Huisvrouw was vrij uitgebreid. Naast de zaagbank die door de molen werd aangedreven, bezat de molen verder een stamperij met acht stampers, twee koppel kleine maalstenen, twee schepperijen en een harp.

De Huisvrouw zou niet lang op haar stek aan de Knie blijven staan. De molen stond daar op gehuurde grond. In 1935 besloot Huijsman om de molen te verplaatsen naar een stuk grond dat zijn eigendom was geworden. Dit erf lag iets oostelijker in het Oostzijderveld.
Tijdens de verplaatsing raakte het achtkant van De Huisvrouw los uit de takels en werd zwaar beschadigd. Opnieuw moest Huijsman een beroep doen op de Zaansche Molen voor geldelijke steun. Die kwam er en de molen werd hersteld en verplaatst.

De Huisvrouw was bijzonder fraai van bouw. Het achtkantje bezat een perfecte lijn en was daarom een lust voor het oog. Na het ongeluk met het achtkant is het de molenmakers niet gelukt om de molen weer haar oude uiterlijk terug te geven. Bovendien werd het molentje op een vrij laag schuurtje geplaatst, wat ook niet in verhouding stond met de oude schuur. In de oorlog gebruikte Huijsman de molen voor het illegaal malen van tarwe.
Jan Huijsman werkte tot omstreeks 1950 met de molen en verkocht hem toen aan de Zaandammer molenliefhebber dhr. A. Mooy. Vanaf toen werd er niet meer commercieel gewerkt met de molen. Wel stak Mooy veel tijd en geld in De Huisvrouw.

Omstreeks 1960 openbaarden zich de plannen voor de aanleg van de Coentunnelweg. Het tracé van deze weg liep precies over het molenerf van De Huisvrouw, waardoor deze moest verdwijnen. In januari 1964 werd de molen door molenmakerij Jonker afgebroken en weer een stuk oostelijker geplaatst, in de buurt van de Watering, officieel op Oostzaans grondgebied. Doordat het die dagen behoorlijk had gevroren gebeurde het transport van het achtkant op een slee over het ijs. De schuur waarop de molen werd geplaatst kreeg weer hetzelfde uiterlijk als in 1932. Van de inrichting werd alleen de zaagbank gehandhaafd. De kosten van de overplaatsing werden betaald door de toenmalige gemeente Zaandam.

Omstreeks 1975 moest dhr. Mooy de molen wegens gezondheidsredenen verkopen. De nieuwe eigenaars van de molen waren de gebroeders Heise uit Zaandam. Zij stelden de molen af en toe in bedrijf.

Het einde van De Huisvrouw kwam in de avond van vrijdag 22 mei 1981. De molen raakte toen, vermoedelijk door brandstichting, in brand en werd geheel verwoest. De brandweer kwam niet aan blussen toe, doordat de molenlocatie te ver in het veld lag. Even was er nog sprake van dat de molen zou worden herbouwd, dit is echter nooit ten uitvoer gekomen.

Bronnen:
- “Duizend Zaanse molens” P. Boorsma 1968 blz. 147
- “Historisch overzicht Ver. De Zaansche Molen” 1935 blz. 42
- “1925-1985 Vereniging de Zaansche Molen” T. Neuhaus 1985 blz. 15
- “Vervolg historisch overzicht ver.de Zaansche Molen” 1950 blz. 8
- Knipselarchief Vereniging De Zaansche Molen
- “Molens in Noord-Holland” o.a. G. Keunen 1981 blz. 199-200
F. Rol, Zaandijk.

nog waarneembaar