Molen Het Fortuyn, Den Hoorn

geschiedenis

toestand

verdwenen

bouwjaar

1730

verdwenen

1864

gesloopt

geschiedenis

De molen werd in opdracht van Jan Jansz. Breur de Jonge gebouwd in 1730.

In 1756 ontkwam de molen aan een grote dorpsbrand.

Op zondagmiddag 5 september van 't jaar 1756 brandden drie hooibergen en een zevental huizen en bedrijven tot aan de grond toe af Maar de houtzaagmolen "Het Fortuyn", de grote houtloodsen en het nabij gelegen woonhuis van Jan Breur konden gespaard blijven. De westenwind had de juiste richting gehad en men had grote natte zeilen op het molendak en het woonhuis van Breur gebruikt om de vonkenregen te bedwingen.Volgens "Het Nederlandsche Jaarboek" van 1756 was de brand ontstaan door hooibroei in een hooiberg.

Op 14 maart 1775 werd de molen met het huis, erf, twee loodsen en zeven schuiten verkocht aan Cornelis Breur, zoon van Jan Breur, en zijn echtgenote Adriana Maria Ruysch, dochter van de predikant van 't Woudt.
Het hout voor de molen werd in Rotterdam ingekocht en met behulp van vlotten en houtschuiten via de Schie en de Hoornschevaart naar Het Fortuyn gebracht. Cornelis Breur werd één van de belangrijkste houthandelaren buiten Delft. In 1794 stichtte hij met nog twee houthandelaren een houtwerf en sleepwerf buiten de Rotterdamse Poort in Delft. Inmiddels woonde Jan Breur niet meer in het pand bij de molen, maar in de buitenplaats 'Stilgenoegen' aan het begin van de Hoornseweg (aan de oostzijde van de Tanthofkade). In 1795 kreeg hij van het Delftse stadsbestuur toestemming om in de singelgracht om Delft, tussen de Haagpoort en de Oostpoort, stammen te leggen.
Cornelis Breur overleed begin augustus 1796. Zijn weduwe hertrouwde op 26 maart 1798 met de oud-officier Hendrik Buys.
Op 4 juli 1820 verkochten zij de houtzaagmolen aan Willem van Westrheene te 's Gravenhage.
In de verkoopakte staat een omschrijving van het bezit: 'Een achtkante Windhoutzaagmolen genaamd het Fortuyn met twee houtlootsen en timmerschuur benevens een heerenhuizinge daarbij. Ook nog vier knechtswoonhuizen en erven. Mede de werf, waarop alles staat. Alles staande en gelegen langs de Woudsche weg op Den Hoorn nabij de stad Delft..'
In 1843 werkten in het molenbedrijf van Willem Westreenen nog 6 arbeiders en twee kinderen.

'Op heden den 28sten mei 1846 verscheen voor mii den Weledelen heer Willem van Westrheene, houtzaagmoletaar en handelaar in houtwaren, wonende in Den Hoorn in de gemeente Hof van Delft, dewelke verklaart openbaar te willen verkopen:

Nommer I: Een kapitale hechte sterke en welgesitueerde achtkante windhoutzaagmolen genaamd Het Fortuyn" met twee betimmerde houtloodsen, alles met genoegzaam water doorsneden en omgeven, benevens een daarbij staand hecht en sterk woonhuis en vier knechtswoningen, strekkende van de weg noordwaarts op tot de sloot separerende deze percelen van de tuin van Ary Aryszoon Kleyweg.
Op een kadastralen perceelsgewijzen legger van gem. Hof van Delft onder sectie B
nr. 283 wdtering groot 13 roeden 20 ellen
nr. 284 huis en erf groot 98 ellen
nr.285 huis groot 3I ellen
nr.286 huis groot 32 ellen
nr. 287 huis en erf groot I roede 60 ellen
nr. 288 loots en erf groot 9 roeden 94 ellen
nr. 289 zaagmolenloots en erf 13 roeden 70 ellen
tezamen 40 roeden 5 ellen
(in m2 dus 4005 m2)
Nommer 2: Een kapitale hechte sterke en insgeliiks goed gelegen windhoutzaagmolen, zijnde een zoogenaamde paltrok 'De Hoop'; staande en gelegen aan de Maassluische trekvaart bij Den Hoom, etc, etc.
Nommer 3: Een zeer aanzienlijk, ruim en sedert weinige jaren nagenoeg geheel nieuw gebouwd huis en erve hetwelk net betimmerd en modern ingerigt is en van vele services is voorzien, die tot een fatsoenlijke woning behooren, hebbende het huis diverse behangen en gestucadoorde boven en benedenkamers en vertrekken, een goede keuken, ruime en drooge kelder, domestiekenkamers, beschoten kleerzolder, goede turfzolders en meer.

Op 15 mei 1846 werden de houtzaagmolen het Fortuyn, de houtzaagmolen De Hoop aan de weg naar Schipluiden en de buitenplaats 'Stilgenoegen' verkocht. De laatste eigenaar van Het Fortuyn was Herman Hartogh Heys. In 1864 volgde sloop.

Bron: Voor de wind gaan.
Molens in en om Schipluiden.
Hist Ver.Oud-Schipluiden,2007.
Informatie van Henk van der Kaay