Molen Oliemolen aan de Heuvelstraat, Moergestel

geschiedenis

toestand

verdwenen

bouwjaar

1501

verdwenen

1972

gesloopt

geschiedenis

Deze rosmolen werd al genoemd in 1564, tezamen met de windmolen (dbnr. 1237).
De oliemolen en de windmolen stonden op hetzelfde, zeer langgerekte perceel.

Tot na de Tweede Wereldoorlog was de molen compleet en in goede staat.
In 1972 werd de molen, die toen al niet meer compleet was, geheel gesloopt. De resterende houten delen van het gaande werk worden tentoongesteld in het museum De Doornboom bij de gelijknamige molen in Hilvarenbeek.
Overgebleven zijn de tuimelas met tuimelwiel en heef, twee kleine wielen van het roerwerk, de roerstok, enkele lagerblokken en de jaagijzers. De stenen van de kollergang liggen nog bij de boerderij. Op één van de kantstenen staat een aantal inscripties: behalve de jaartallen 1612 (of 1617) (1)691 (deze inscriptie zit aan de rand en is gedeeltelijk weggesleten), 1700 en 1737 is ingehakt: IN DIT IAER 1709 IS KOREN BEVROREN IN DE WORTEL.
Inderdaad is 1709 zeer koud begonnen, waarbij zelfs de Seine in Parijs was dichtgevroren.

In 1976 werd op de plaats van de oliemolen een varkensstal gebouwd, waarbij de funderingen van de oliemolen verdwenen zijn. In dat jaar lag de houten oliebank nog in een weiland.
De bouw en inrichting van de oliemolen zal grote overeenkomst hebben gehad met die uit Zieuwent in het Nederlands Openlucht Museum in Arnhem.
Nico Jurgens, 10 aug. 2007.
-----

De rosmolen bij de Moergestelse windmolen in de Molenakkers wordt al eerder vermeld. Namelijk vanaf 1501:
Bron: Rat, Nadere toegangen, transcripties Wim de Bakker.
Frans Goris, 30 okt. 2013.

Vóór 1501 was Henrick Jans van der Cameren eigenaar.
In 1501 droeg hij de rosmolen over aan Ansem Ansem Wouters.

312. 1501 oktober 10/ 822.Sch.Mgt,R.286,268v
Henrick Janss vander Cameren heeft opgedragen Ansem Ansem Wouterss onsen mede schepen
een rosmelen so sij hueden des dages staende is inde huse Ansems voorss. met alle hoerre toebehoirten
belast met grondcijns als daer met recht op steet oft op comen mach
- actum x octobris ts Borchman Bere Feytman

1515:
Er waren afspraken tussen de rosoliemolen over het malen met de (olie)watermolen. De rosoliemolen zou vanaf 1 oktober tot 17 maart (dag van st Gertrudis van Nijvel) niet mogen werken. Verder blijkt dat Arien Henrick Janss die Moller een (nieuwe)rosmolen bij de windmolen heeft geplaatst. De vorige zal daarbij zijn vervallen.:

15. 1515 oktober 2/ 822.Sch.Mgt,R.289,406r-1 (xCiij)
Arien Henrick Janss die Moller tot Gestel heeft ghepresenteert ende geloeft tot Gestel voer scepenen dfat hij die rosmolen die Ariaen voers. tot Gestel bij die wyntmolen geset heeft stille sal houden staen ende niet mede malen en sal ten tijde ende soe langhe als die watermoelen Dircks van Haestricht toebehorende gewoenlijck ende van recht sculdig is te gaen ende binnen dien tijde niet mede gemaeldt en sal werden dats te wqeten aengaende van sunter Baven avont dats opten lesten dach van septembri geduerende tot sunte Gheertruden avondt toe dat die voers. rosmoelen dien voerg. tijdt stille sal staen - actum anderen dach in octobri ts Jan Henrick sWitten soen ende Anthonis Goyart Rosen soen anno xv

1560:
Er is sprake van verkoop van een perceel met beperkingen i.v.m. de rosmolen. Blijkbaar is er sprake van enige overlap met het verkochte perceel. Jan Jans sCrommens is eigenaar van de rosmolen (en windmolen)

*401. 1560 november 22/ 822.Sch.Mgt,R.295,83r-1
Jan Jan sCrommenss (opm ook molenaar windmolen) heeft opgedragen Henricke Claes Timmermans (---)vuytgenomen dat Jan vercoepere mach houden staende zijnen rossemolen gelijck die daer staende es vier vooten wijt ronde omme de rosse molen bijten die blocken tot der beliefften Jans voirs.