Molen Korenmolen van Heertgen Josephsz, Zaandam-West

geschiedenis

toestand

verdwenen

bouwjaar

1634

verdwenen

1655

afgebroken en verplaatst

geschiedenis

In 1634 besloten de regenten van Westzaandam om een nieuwe meelmolen te bouwen, vlak bij de grens met Koog aan de Zaan. Mogelijk is wraak de grondslag geweest voor de bouw van deze molen.
In Westzaandam wilde men een toren bouwen en had men bepaalde wensen omtrent de school en het kerkhof. Door tegenwerking van de Oostzaandammers werden deze plannen niet uitgevoerd. Wat er nu gebeurde is mij niet helemaal duidelijk.
Molenaar Heertgen Josephsz. was in 1633 begonnen met de bouw van een nieuwe meelmolen aan het Zuidervaldeurspad, in opdracht van West-Zaandam werd deze molen afgebroken en naar de westkant van de Zaan verplaatst, om daarna op order van Oostzaandam weer teruggeplaatst te worden. Molenaar Heertgen Josephsz. werkt hier echter niet aan mee en wordt gearresteerd.
Op 13 februari 1634 werd hij vrijgesproken na het afleggen van de volgende verklaring:”vastgesteld zijnde, dat de ingezetenen zoo van de West- als Oostzijde van de Zaan met hun granen mochten komen te malen op den molen door hem te stellen, zoo verklaarde hij tevreden te zijn een molen te bouwen op zoodanige plaats, ’t ware aan de Oost- of Westzijde , “als hij voor sijne neeringe enne ingesetenen aldaer bevinden soude oirbaerlycxt te zijn”.
Het maakte Heertgen Josephsz. dus niet uit waar de molen werd geplaatst als iedereen er maar met zijn graan naar toe mocht komen. Hierna wordt Heertgen Josephsz. overgehaald om in Westzaandam een nieuwe molen te bouwen en te bemalen. Er werd toen met onderdelen van een oliemolen een nieuwe meelmolen gebouwd. Mogelijk is dit een van de naamloze molens geweest die rond 1620 aan de Zaan werden gebouwd. In mei 1634 werd de molen grotendeels gebouwd en op 26 mei waren de molenmakers zover, dat zij de as en roeden konden gaan steken. Door Oostzaandam was toen reeds al protest aangetekend tegen de bouw van de molen. Ook de molenaar van Westzaandamse meelmolen de Ruiter begon zich nu te roeren, omdat hij vond dat hij werd benadeeld en dat er bepaalde beloften die aan hem waren gedaan, niet werden nagekomen. De nieuwe molen zou nooit in bedrijf komen en blijft onafgebouwd, werkloos aan de Westzijde staan. In 1655 werd de molen, die tot een ruïne was vervallen afgebroken en verplaatst naar Oostzaandam, om daar een nieuwe functie te krijgen. Wat deze functie was en hoe de molen ging heten is niet bekend.

Bron: “Zaanlandsch Jaarboek over het jaar 1934” G.J. Honig en S. Lootsma 1934 blz. 97-101
F. Rol, Zaandijk.
-----

Mogelijk verplaatst naar dbnr. 2964?
Red.