Molen De Jonge Lindenboom, Koog aan de Zaan

geschiedenis

toestand

verdwenen

bouwjaar

1670

verdwenen

1708

gesloopt

geschiedenis

Op de Koog hebben twee zaagmolens gestaan die luisterden naar de naam De Lindenboom. De ene was een kleine bovenkruier die werd gebruikt voor het zagen van veren en latten. De andere was een paltrok wagenschotzager die bekend stond onder de naam De Jonge Lindenboom. Pieter Boorsma neemt echter maar een van de twee molens op in zijn boek “Duizend Zaanse molens”.
Een en ander werd ontdekt door de historicus Ron Couwenhoven. Hij vond uit dat de windpacht van beide molens verschilde. De eigenaar van de lattenzager betaalde jaarlijks Fl.1,50 aan windgeld, die van de paltrok moest Fl.3,00 betalen.
De paltrok De Jonge Lindenboom werd gebouwd in het jaar 1670. Op 24 april van dat jaar ontving Jan Cornelisz. Sevenhuijsen de windbrief voor deze molen. Tien jaar daarvoor had Sevenhuijsen reeds de kleine bovenkruier De Lindenboom laten bouwen. Het ging Sevenhuijsen dus economisch gezien voor de wind.
Omstreeks 1680 stierf Jan Sevenhuijsen waarna De Jonge Lindenboom in andere handen kwam. Wie de molen toen kocht is niet bekend.
Tegen het einde van zijn bestaan behoorde De Jonge Lindenboom toe aan IJsbrand Engelsz. Hij verkocht de molen op 26 juli 1708 aan Jan Cornelisz. Huysman voor het schamele bedrag van Fl.150,-. Aan deze verkoop was de voorwaarde verbonden dat de molen moest worden afgebroken en niet meer mocht zagen.
(meer info op www.duizendzaansemolens.nl)

Bronnen:
- www.duizendzaansemolens.nl R. Couwenhoven
- “Duizend Zaanse Molens” P. Boorsma 1968 blz.120
F. Rol, Zaandijk.
-----

Op 24 april 1670 werd aan Jan Cornelisz Sevenhuijsen een windbrief afgegeven, die door Pieter Boorsma in Duizend Zaanse Molens werd toegewezen aan paltrok De Lindenboom.
Op 12 februari 1660 kreeg Jan Cornelisz een verbandacte voor een wagenschot veerzaagmolen met een windpacht van f. 1,- per jaar . Verbandactes konden pas worden uitgegeven, nadat de windbrief – de bouwvergunning was afgegeven – omdat in deze verbandactes de hoogte van de windpacht, de jaarlijkse belasting, werd vastgelegd. De hoogte van deze belasting was afhankelijk van het formaat en de capaciteit van de betrokken molen.
In 1708 werd door IJsbrand Engelsz uit Koog de molen De Jonge Lindenboom voor f. 150,- plus f. 50,- aan overneming van losse goederen verkocht aan Jan Cornelisz Huysman. De windpacht voor deze molen stond op f. 3,-, maar was op het moment van de verkoop volledig voldaan. Omdat er bepaald werd dat de verkoop plaats vond ‘onder voorwaarde dat deze molen moet worden afgebroken en daarna niet meer zal mogen malen’ hoefde Huysman geen nieuwe windpacht te betalen. De molen werd dus gesloopt en verdween voorgoed .
Huysman was op dat moment al eigenaar van de molen De Lindenboom, die hij op 18 september 1698 voor ƒ 1050 had gekocht van Claas Onderwater. Deze molen stond toen op een windpacht van ƒ 1,50. Dit was de Lindenboom, die tot 1804 in bedrijf bleef en steeds met een windpacht van ƒ 1,50 verkocht werd. Het moet een klein bovenkruiertje zijn geweest. (zie verder De Lindenboom).

Tekst: Ron Couwenhoven, 10 mei 2012.