- naam
- Schaapweimolen
- modeltype
- Kantige molen, grondzeiler
- functie
- poldermolen
- bouwjaar
- herbouwd
- 1988
- bedrijfsvaardigheid
- Maalvaardig
- bestemming
Bemalen van de Hoekpolder op vrijwillige basis
- adres
-
Molenwetering 2
2286 KP Rijswijk - Toon op Google Maps met andere molens in de buurt
- Toon op Google Maps met andere molens in de buurt
- Ten Bruggencate-nr.
- 12343
- oude dbnr.
- B1098
- Meest recente aanpassing
- | Bezoekmogelijkheid
Molen Schaapweimolen, Rijswijk
Rijswijk, Zuid-Holland
b
locatie
- plaats
-
Rijswijk
- gemeente
- Rijswijk, Zuid-Holland
- kadastrale aanduiding
- Gemeente Rijswijk, sectie I, nr. 1990
- geo positie
-
X: 81141, Y: 448122N: 52.01653, O: 4.31125
- biotoopwaarde
- 5 (goed)
- landschappelijke waarde
- Deze wordt inmiddels sterk verminderd door beplantingen en verlelijkt door een koppelstation van het elektriciteitsnet op korte afstand (zie ook 'Geschiedenis')
contact en bezoek
- bezoek/postadres
-
Molenwetering 2
2286 KP Rijswijk - molenaar
- Wim Hazeu / Lia van der Kruyk - Slingerland / Mark Stapel
- telefoon
- 06-23934746
-
- social media
- open voor publiek
- ja
- open op zaterdag
- nee
- open op zondag
- nee
- op afspraak
- ja
- openingstijden
Op afspraak, verder alleen op de Nationale Molendag, de Westlandse molendag (laatste zaterdag in Juni) en de Open Monumentendag.
- toegangsprijzen
- winkelinformatie
- meelverkoop
- nee
- museuminformatie
- gericht op scholen
- nee
- bijzonderheden
- fietsroute
- fietsroute in de buurt van Schaapweimolen via fietsnetwerk.nl
constructie
- modeltype
- Kantige molen, grondzeiler
- krachtbron
- wind
- kenmerken
- functie
- romp
- Grenen achtkant, gedekt met riet, op hoge gemetselde voet van 1,90 m.
- kap
- Gedekt met riet
- inrichting
IJzeren scheprad Ø 5,20 m. breed 0,52 m.
Woning in de molen (niet in gebruik).- versieringen
Fraaie baard, lichtblauw geverfd, aan de onderzijde geschulpt, met afbeeldingen van drie schapen, een hart en de initialen van de bouwers FLM (Frederik Lakeman) en JB (Jan Blok) en het jaartal 1826.
- plaats bediening
- grondzeiler
- bediening kruiwerk
- buitenkruier
- plaats kruiwerk
- bovenkruier
- kruiwerk
- Rollenkruiwerk; 42 houten rollen. Kruirad.
- vlucht
- 20,80 m.
- vang
- Vlaamse vang; vangbalk met haak; gaffelvormige vangtrommel
- overbrenging
Bovenwiel 54 kammen
Bovenschijfloop 31 straven, steek 13,0 cm.
Onderschijfloop 19 staven
Onderwiel 72 kammen, steek 15,0 cm.
Overbrengingsverhouding 2,18 : 1- hoogte
- wiekvorm
- Systeem Fauël met automatische remkleppen op beide roeden
- wiekenkruis
-
fabrikant roenummer positie bouw fabricagejaar jaar gestoken positie jaar verdwenen lengte Derckx 589 buiten 1988 1988 buiten aanw. 20,80 Derckx 590 binnen 1988 1988 binnen aanw. 20,65 Westra g.n. buiten 1960 1960? buiten 1988 20,30 Westra g.n. binnen 1960 1960? binnen 1988 20,30 Pot 2215 binnen 1911 1912? binnen 1960 20,75 Pot 2216 buiten 1911 1912? buiten 1960 20,85 - wiekverbeteringen
Na de overplaatsing kreeg de molen op beide roeden het systeem Fauël met automatische remkleppen. Op de oude locatie was de molen altijd Oud-Hollands opgehekt.
- bovenas
-
fabrikant asnummer fabricagejaar jaar gestoken jaar verdwenen lengte De Prins van Oranje 419 1866 aanw. 04,70 - wateras
fabrikant asnummer fabricagejaar jaar gestoken jaar verdwenen lengte De Prins van Oranje 965 1875 1889> aanw.
verwijzingen
- allemolens.nl
- Kijk op allemolens.nl voor historische foto's en documenten van deze molen
- monument
- 20041
- inventarisnummer
- ZH090
eigendom
- eigenaar
- Hoogheemraadschap van Delfland
- eigendomsvorm
- Waterschap
geschiedenis
- toestand
- werkend
- bouwjaar
- bedrijfsvaardigheid
- Maalvaardig
- bestemming
Bemalen van de Hoekpolder op vrijwillige basis
- afkomstig van
- omwentelingen
- eigendomshistorie
Het Hoogheemraadschap van Delfland is eigenaar sinds 1988, daarvoor was dat de gemeente Rijswijk sinds 1960, daarvoor de Schaapwei- en Plaspoelpolder.
- geschiedenis
-
Voorganger van de huidige molen was een wipmolen, die op 28 november 1825 afbrandde. In dat jaar werd op dezelfde plek een nieuwe achtkante molen gebouwd, met gebruikmaking van de krimpmuren en waterlopen van de verbrande molen.
In 1944 kwam een eind aan de windbemaling van de Schaapweipolder door het dempen van de molensloot i.v.m. de aanleg van een antitankgracht door de Duitse bezetter. Het motorgemaal van de naburige Plaspoelpolder nam toen de bemaling van de beide gecombineerde polders (op de Schie) over.
Na de oorlog fuseerde de Schaapweipolder officieel met de Plaspoelpolder. De molen is daarna nog beperkt gebruikt: de onderhoudstoestand was niet zo best meer en bovendien was de windkracht ook niet langer noodzakelijk, omdat het gemaal van de Plaspoelpolder goed voor zijn taak berekend bleek. Aan te nemen is, dat na ongeveer 1950 de molen niet meer heeft gemalen.
In 1960 werd de molen eigendom van de gemeente Rijswijk en deze liet kort daarna een restauratie uitvoeren. Zo werden beide roeden vernieuwd. Tussen 1960 en 1988 kon de molen het resterende gedeelte van beide polders (waar inmiddels veel kantoren en woningen waren verrezen) bemalen.
In verband met de verlenging van de autosnelweg A4 werd de molen in 1988 verplaatst (de plannen hiervoor bestonden al jaren) en werd vervolgens op een nieuwe fundering neergezet om de Hoekpolder onder Rijswijk te bemalen. Sinds die tijd is de molen eigendom van het Hoogheemraadschap van Delfland. In 1989 is de molen weer in gebruik genomen.
Bij deze restauratie/verplaatsing zijn enige zaken veranderd: de diameter van het scheprad is met 50 cm. vergroot (zodat de molen bestand zou zijn tegen evt. polderpeilverlagingen) en verbreed van 36 naar 52 cm. Voor het noodzakelijke extra vermogen kreeg de molen toen fokken op beide roeden.
Helaas: op zijn nieuwe plaats is de molen na 1989 weer behoorlijk onder druk komen te staan, door de aanleg van beplantingen en een koppelstation en bijbehorende elektriciteitsleidingen met hoge masten. Rond 2008 was het maar de vraag, of het daarbij zou blijven en het koppelstation niet zou worden uitgebreid en er ook andere, hogere, masten zouden komen.
In de vroege zomer van de 2016 zette men de molen stil, toen beide roeden grondig dienden te worden nagekeken. Dat gebeurde echter niet meteen: meer dan een jaar heeft de molen stil moeten staan Pas op 4 september 2017 zijn zij gestreken en vervolgens door roedensmid Straathof hersteld. Niet lang daarna werden zij weer gestoken.
In 2020 kreeg het gehele achtkant nieuw riet.
aanvullingen
- toelichting naam
Deze molen is vernoemd naar de polder die hij op zijn vorige locatie bemaalde.
- literatuur
Gerdien van Vianen, De Schaapweimolen, een monument in de Rijswijkse polder. Rijswijk 2011.
Ton Meesters, Wateras van de Schaapweimolen kwam van een poldermolen uit Zevenbergen, in: De Meule, nr. 74 (2012) 10-15.
foto's
- foto's
-
draag zelf bij
- teksten
- tekstbijdragen over deze molen insturen | Wilt u specifiek iets kwijt over een roede, as of motor, klik dan daar op het rode envelopje ✉︎ behorende bij het betreffende object.
- foto's
- foto's insturen