Molen Maallust, Amerongen

Amerongen, Utrecht
b

korte karakteristiek

naam
Maallust
modeltype
Ronde molen, beltmolen
functie
korenmolen
bouwjaar
herbouwd
2009
bedrijfsvaardigheid
Maalvaardig
bestemming

Het malen van graan op vrijwillige basis

adres
Molenstraat 17
3958 BW Amerongen
Toon op Google Maps met andere molens in de buurt  
Toon op Google Maps met andere molens in de buurt
Ten Bruggencate-nr.
12177
oude dbnr.
B1317
Meest recente aanpassing
| Streek
media-bestand
Molen 12177 Maallust (Amerongen)
Piet Glasbergen (21-7-2018)

locatie

plaats
Amerongen
gemeente
Utrechtse Heuvelrug, Utrecht
streek
Utrechtse Heuvelrug
kadastrale aanduiding
Gemeente Amerongen, sectie D, nr. 6226
geo positie
X: 159729, Y: 445762
N: 52.00022, O: 5.45607
biotoopwaarde
5 (goed)
landschappelijke waarde
Groot, de molen steekt duidelijk boven de huizen in de omgeving uit en is vanaf de zuidkant op grote afstand zichtbaar, alleen van NW tot N zijn de bomen en de Utrechtse heuvelrug hinderlijk.

contact en bezoek

bezoek/postadres
Molenstraat 17
3958 BW Amerongen
molenaar
Arie Kooijman / Ben Brinkman / Rik Treur
telefoon
0343-452839 / 0343-460402
e-mail

social media
open voor publiek
ja
open op zaterdag
ja
open op zondag
nee
op afspraak
ja
openingstijden

Woensdag en zaterdag 10:00 - 16:00 uur, verder als de molen draait of op afspraak. 

toegangsprijzen
winkelinformatie

Meelverkoop alleen zaterdag 10.00 - 16.00 uur. 

meelverkoop
ja
museuminformatie
gericht op scholen
nee
bijzonderheden
fietsroute
fietsroute in de buurt van Maallust via fietsnetwerk.nl

constructie

modeltype
Ronde molen, beltmolen
krachtbron
wind
functie
romp
Ronde stenen molen
kap
Gedekt met riet
inrichting

Twee koppel 16der kunststenen; sleepluiwerk; steenkraan

versieringen

Zeer eenvoudige baard, wit geverfd, donkergroen afgebiesd, met in grote letters de naam "Maallust".

Boven één van de toegangsdeuren op de molenberg een gevelsteen met de tekst "Maallust 1909".

plaats bediening
beltmolen
bediening kruiwerk
buitenkruier
plaats kruiwerk
bovenkruier
kruiwerk
Rollenkruiwerk; 30 iepen rollen (gelamineerd). Kruilier.
vlucht
26,10 / 26,20 m.
vang
Vlaamse vang; 5 scharnierende stukken. Vangbalk met haak; vangstok. Pal.
overbrenging

Bovenwiel 63 kammen
Bovenschijfloop 34 staven
Spoorwiel 80 kammen
Steenschijflopen 27 staven
Overbrengingsverhouding 1 : 5,49

hoogte
van de belt: 4,50 m.
wiekvorm
Systeem Van Bussel met neusremkleppen op beide roeden
Kantel uw mobiel om de tabellen helemaal te zien
wiekenkruis
fabrikant roenummer positie bouw fabricagejaar jaar gestoken positie jaar verdwenen lengte
media-bestand
Roede 187, Vaags
Vaags
✉︎ 187 binnen 2009 2009 binnen aanw. 26,10
media-bestand
Roede 186, Vaags
Vaags
✉︎ 186 buiten 2009 2009 buiten aanw. 26,20
wiekverbeteringen

Bij de rehabilitatie van 2009 is gekozen voor het systeem Van Bussel met automatische remkleppen. Vóór 1938 had deze molen geen wiekverbetering.

bovenas
fabrikant asnummer fabricagejaar jaar gestoken jaar verdwenen lengte
Geraedts ✉︎ 17 2009 2009 aanw. 04,80
afbeelding van onze ondersteuners

geschiedenis

toestand
werkend
bouwjaar
bedrijfsvaardigheid
Maalvaardig
bestemming

Het malen van graan op vrijwillige basis

molenmaker
? (1830) J. de Jongh, Veldhoven (2009)
afkomstig van
omwentelingen
geschiedenis

In bronnen uit 1541 wordt al geschreven over een korenmolen 'tussen Leersum en het gat van de Amerongse Berg '. In 1623 was Jacob Willem Prattenbergh molenaar op de molen, gebouwd door en eigendom van de kasteelheer van Amerongen, Godard Heer van Reede, aan de Achterweg (nu Burg. v.d. Boschstraat) te Amerongen.

In 1830 werd ter vervanging van de oude molen de huidige ronde stenen beltmolen gebouwd. Tot 1853 maakte deze deel uit van de bezittingen van kasteel Amerongen.
In 1890 werd Hendrik Capel eigenaar. In een pakhuis naast de molen dreef hij een stoommeelfabriek en had een handel in granen en veevoer. Na hem wisselde de molen nog diverse keren van eigenaar.

Blijkens een veilingaffiche uit 1925 had de Maallust toen al elektromotoren. Vanaf dat jaar is het met de molen bergafwaarts gegaan, in 1938 zijn roeden en kap verwijderd en heeft men de belt afgegraven. De overgebleven molenromp stond vanaf ongeveer 1950 ingeklemd door twee grote silo's en maakte onderdeel uit van een maalbedrijf.

De in 1980 opgerichte Stichting "De Amerongse Molen" had uitgewerkte plannen voor algehele rehabilitatie. Dit hield in: herstel van de enig overgebleven beltmolen van de provincie Utrecht én van de dorpskern van Amerongen.

In oktober 2005 besloot men de molen over een kleine afstand te verplaatsen en daarna weer maalvaardig te maken. In 2006 ging het eigendom over aan de Stichting De Utrechtse Molens.

In 2007 werd de complete molenromp inderdaad over een afstand van 40 meter verplaatst; de vrijkomende grond werd bestemd voor woningbouw, die laatste in stijl met dorp én molen!
Op 16 oktober 2009, in slechts één dag tijd, werden het nieuwe binnenwerk, kap, staart en wiekenkruis aangebracht.

Het molenmakerswerk werd uitgevoerd door Molenbouw De Jongh, Veldhoven; diverse grote onderdelen, zoals boven- en spoorwiel, werden vervaardigd door de fa. Straver te Almkerk, het metselwerk werd gerestaureerd door De Witte B.V. uit Staphorst.

In mei 2010 werd de molen draaivaardig opgeleverd, zodat er in het weekend van Nationale Molendag (8 en 9 mei) kon worden gedraaid. Later dat jaar werd de molen maalvaardig gemaakt.

In 2012 brak tot twee keer toe de halssteen. Uiteindelijk is deze steen vervangen door een bronzen lager. Eind 2019 moest de staartbalk worden vernieuwd. Kennelijk was het hout van de eerdere balk van onvoldoende kwaliteit.
In de nazomer van 2020 moest de molen helaas weer worden stilgezet vanwege (opnieuw) problemen met het halslager. In augustus 2021 is dit opgelost: met een mobiele draaibank heeft men de as enkele milimeters afgedraaid tot alle krassen weg waren, ook is een nieuwe bronzen schaal gefreesd.
Eind 2021 dreigde voor deze molen ook stilstand vanwege de grote twijfel die op vele plaatsen was ontstaan over de kwaliteit van de roeden. BIj deze molen bleek evenwel, na nieuw onderzoek, niets aan de hand en dus draait en maalt deze molen geregeld.

Molenaars/eigenaren waren:
Theunis van Ree (1830 - 1853)
Wouter van Altena (1853 - 1869)
Rijk van Korlaar (1869 -1890)
Hendrik Capel (1890 - 1906)
Jan Willem van Rooyen (1906 - 1925)
Jan van Ree (1925 - 1933)
Fa. van Ree, met Adriaan van Ree als molenaar/graanhandelaar en Jan van Ree als administrateur (1933 - ?)
B. van de Brink (1984 - 2005)
Woningbouwvereniging Amerongen (2005 - 2006)
Stichting De Utrechtse Molens (2006 -      )

 

aanvullingen

toelichting naam

De molen kreeg zijn naam "Maallust" bij de bouw in 1830.

unieke eigenschap

De enige beltmolen van de provincie Utrecht

trivia

Eind 2011 werd besloten, de busselneuzen 'dof' te verven: dit om schaduwen en lichtwervelingen tijdens het draaien voor de omwonenden zoveel mogelijk te beperken.

foto's

foto's