Molen Polder Obdam, Nieuwe Molen / omgevallen molen, Obdam

geschiedenis

toestand

verdwenen

bouwjaar

1656

verdwenen

1692

1674 omgewaaid ?/ 1692 omgevallen

opvolger

Obdam (Obdammermolen)

geschiedenis

Gebouwd in 1656 om de bemaling van de polder Obdam te versterken. Blijkbaar had de om dezelfde reden in 1635 gebouwde ‘Juffermolen’ niet voldoende capaciteit.

Korte tijd later moet er iets zeer opmerkelijks zijn gebeurd: het ‘omvallen’ van de in 1656 gebouwde achtkante watermolen. De precieze toedracht van deze bijzondere gebeurtenis is bij gebrek aan bronnen jammer genoeg niet bekend. Vertoonde het bouwwerk ernstige constructiefouten? De plaats waar de omgevallen molen moet hebben gestaan, is wel bekend. In december 1698 wordt in het archief van notaris Pittes uit Obdam een perceel land genoemd van 950 roeden gelegen ‘bij de omgevallen molen’. Enkele jaren later wordt ditzelfde perceel omschreven als ‘het landje bij de Omval’. Ook was er ‘een groen block’ van 266 roeden aan de ‘Omvallen Molentogt’ in 1708 en ‘aen de Omval’ in 1712. Het voormalige molenerf is nog altijd goed herkenbaar. Vóór de ruilverkaveling liep van daaruit de Omvalsloot richting de Weeresloot. De huidige molen staat zo’n 600 meter ten zuidwesten van de Omval. Deze locatie komt overeen met de bekende kaart van Noord-Holland door de landmeter Johannes Dou uit 1680.

De gedachte dat de Obdammer molen op de plaats van zijn voorganger is herbouwd, zoals algemeen werd aangenomen, is dus onjuist gebleken.

Jan de Bruin, 31 dec. 2009.
-----

In 1978 is er een boek uitgegeven met de titel "Ruilverkaveling Obdam" geschreven door P. Tamis. Op bladzijde 126 van dit boek schrijft hij over de omgevallen molen:

"Het molentype aan de Obdammerdijk is een binnenkruier en met de bouw daarvan werd begonnen in 1696. Vóór die tijd stond op dezelfde plaats ook een watermolen, maar deze bezweek op 1 augustus 1674 tijdens een zware storm."

Waar de heer Tamis deze informatie heeft gevonden is mij niet bekend, maar misschien is dit een aanwijzing over het waarom van de omgevallen molen.

Piet Mul, 1 juli 2011.