Het Kraaiennest
1700 Jan Cornelissen - eigenaar en papiermaker.
1705 Jan (Joannes) Willems Pannekoek - eigenaar en papiermaker.
1719 Willem Reynders Pannekoek - papiermaker.
1724 Vrouwe van Cannenburg - eigenaresse.
1724 Gerrit Kroon - pachter en papiermaker.
1761 Maas Kroon - pachter en papiermaker.
1762 Derk Hendriks de Graaf - pachter en papiermaker.
1784 Hermannus Mulder (Muller) - papiermakersknecht.
1800 Janna Jans - pachtster.
1812-1814 stilstand molen.
?? Geerlich de Graaf - papiermaker.tot 1872
Carel de Graaf - papiermaker.
1872 Gerrit te Riele - eigenaar.
Bronnen:
- Papiermolens in de provincie Gelderland van H. Voorn.
- Negen eeuwen watermolens van H. Hagens.
Papiermolen:
De Nieuwe Beek, liggend tussen de twee oude molenbeken van Vaassen, moet na 1660 zijn aangelegd.
De bouw van de molen valt waarschijnlijk rond 1700. Ze komt nl niet voor in de lijsten van goederen, waarmee het leengoed De Cannenburgh in 1667 werd uitgebreid.
1700: Jan Willems Pannekoek begon een papiermolen wiens (laatste) pachttermijn verstreek in mei 1722 Hij overleed een jaar ervoor en de pacht ging over op zijn erfgenaam Willem Reynders Pannekoek.
1705: De molen werd verkocht aan papiermaker Jannes Willems Pannekoek.
Grond en water waren in pacht uitgegeven door de vrouwe van Cannenburgh Margaretha van Reede, sinds 1703 weduwe van Jan Hendrik van Isendoorn a Blois.
1723: De pacht werd de erfgenamen van Pannekoek opgezegd.
1724: Na de taxatie werden de opstallen verkocht aan Frederik Isendoorn a Blois. De koopbrief is getiteld: “Coopbrief vande papiermoele van Jannes Pannekoek aende Wilban 1724, “Kraaijennest”.
De nieuwe pachter was Gerrit Kroon, gehuwd met Christina (Steintje) de Goeyen. Zij woonde in 1761 nog als weduwe op de molen.
Toch bleef de naam van Jannes Pannekoek nog lang in de volksmond aan de molen verbonden voortbestaan: op de kaart van 1761 staat de molen onder de letter E nog aangegeven als de Papiermoolen van J. Pannekoek.
1761: De pacht ging over op Gerrit en Steintje’s zoon Maas, maar meteen, in hetzelfde jaar, weer op Derck Hendricks en zijn vrouw Hermina Hermens. Later hertrouwde Hermina met Derk de Graf (Graaf) en in 1770 kreeg dit echtpaar de pacht voor zes jaren tegen f 395,- plus één ducaat per jaar. Achtereenvolgens hadden daarna de weduwe, haar zoon Karel en tenslotte diens weduwe de molen in pacht voor f 440,- per jaar.
1762: De pacht ging over aan Derk Hendriks de Graaf en Hermina Herms.
Deze familie heeft de molen meer dan een eeuw gepacht.
Nog in de tweede helft van de 18e eeuw spraken Vaassenaren van Jan Pannekoeks papiermolen.
1872: Veiling
Toen de laatste Isendoorn a Blois overleed kwamen vele bezittingen van de Isendoorns via de erfgenamen in handen van Cohen en Wolff. Zij organiseerden een veiling om alle voormalige bezittingen van de familie Isendoor a Blois te verkopen.
1872: Gerrit Te Riele kocht ’t Kraaiennest, aangekocht bij de veiling der Cannenburgher goederen. Omstreeks 1900 werd het Kraaijennest afgebroken, de puinhopen bleven liggen.
Wasserij:
1904: Hij verkocht de molen in 1904 aan M. Mentink.
Mentink maakte er een wasbedrijf van waarbij gebruik werd gemaakt van waterkracht middels een middenslagmolen. Later werd het wasbedrijf ingebracht in de NV Mentink.
1916: Er werd verzocht, in de 'NV Stoom- en Chemische Wasscherij 'Vaassen' v/h Mentink' een stoommachine te mogen plaatsen van 8 - 10 PK met ketel. Leverancier was F.J. Kempeneers Machinefabriek Constructiewerkplaats Bussum.
1934: Hierna raakte het rad buiten gebruik en in verval. In 1934 werd een nieuw rad aangebracht, uitsluitend voor opwekking van elektriciteit.
1955: Het rad heeft tot 1955 dienst gedaan en kwam toen voorgoed tot stilstand.
Het rad had, blijkens de nagemeten restanten, een diameter van 2.30 m bij een breedte van 1,13 m (schoepenbreedte 0,95 m) en dubbele kruisarmen.
In de jaren '70 raakte het geheel in verval om tenslotte te verdwijnen.
1971: Sinds 1971 is ook het wasserijbedrijf door de heer P.A. Mentink stilgelegd.
1974: De machines werden verwijderd. Daarna waren in het gebouw nog een jeansshop en een dierenspeciaalzaak gevestigd.
1987: Het gebouw is in 1987 afgebroken en heeft nu plaats gemaakt voor een woonhuis.
Afbeelding van vóór 1869, de watermolen was nog geheel van hout, coll. Jan Verhoek
Watergoot gerestaureerd.
Op de huidige woning naast de watergoot staat de naam 't Kraaiennest vermeld. De watergoot is gerestaureerd.
-----
In 1965 was het bovenslagrad nog vrij gaaf, 10 jaar later was het goeddeels vergaan. Nadien heeft er nog een tijdlang een loos onderslagrad gehangen.
Bron: "Op kracht van stromend water", Hagens 1998.
Foto: W. Jans, opname 5 januari 2006
Foto: W. Jans, opname 5 januari 2006