Molen De Vrijheid (2e plek), Zaandam-Oost

geschiedenis

toestand

verdwenen

bouwjaar

1962

geplaatst

verdwenen

1994

verbrand

afkomstig van

Zaandam-Oost (De Vrijheid (1e plek))

geschiedenis

De Vrijheid behoorde tot een van de vele kleine molentjes die de Zaanstreek ooit rijk is geweest. Door de eeuwen heen werden dit soort molentjes gebouwd door particulieren, die naast hun gewone baan met deze molentjes een extra zakcentje probeerden te verdienen. Veelal werden deze molens gebruikt voor het vermalen van biksteen, glas, dakpannen en beenderen of voor het zagen van klein houtwerk. Deze producten werden dan door jeugdige lieden zaterdagmiddag aan de deuren uitgevent.

De Vrijheid werd omstreek het jaar 1900 gebouwd in de buurt van de Zaandijker verfmolen De Valk. In 1917 werd het molentje gekocht door de Zaandijker Willem Knaap, die hem afbrak en verplaatste naar een erf aan de Sluissloot in de buurt van de oliemolen De Zoeker. Knaap gebruikte de molen voor het vermalen van botten tot beendermeel. De molen zou maar kort aan de Sluissloot blijven staan, twee jaar later werd hij afgebroken en verhuisde hij naar het Sloperspad in Westzaandam. Ook deze verhuizing was maar tijdelijk en enkele jaren later kwam De Vrijheid weer terug op Zaandijk.

In 1933 kocht de jeugdige molenliefhebber Klaas de Vries uit Oostzaandam, de Vrijheid voor ƒ 25 en verplaatste hem naar het oude molenerf van de in 1903 gesloopte pelmolen Het Kuiken. Daar werd het molentje op een schuur geplaatst. Door de jaren heen werd het binnenwerk van De Vrijheid uitgebreid. Zo dreef de molen een zaagraam en een rondzaag aan en verder bezat hij een slijpsteen, een stamperij en een schudzeef.

In 1962 moest de molen nogmaals verplaatst worden, doordat er een fietspad over zijn erf was geprojecteerd. Het geheel werd toen enkele honderden meters oostelijker geplaatst, op een eilandje vlak bij de snelweg A7.

Na het overlijden van Klaas de Vries in 1992 stond de molen voorgoed stil. Toezicht werd er niet meer gehouden en dat zal de reden zijn geweest waarom de molen in de middag van 6 mei 1994 door onbekende oorzaak verbrandde. Door de afgelegen ligging was blussen niet mogelijk, waardoor de molen geheel werd verwoest.

Bronnen:
- “Van biksteen tot speelmolen” T. Neuhaus 1983.
- Knipselarchief Vereniging De Zaansche Molen.
F. Rol, Zaandijk.