Molen Olie- en trasmolen van Samuel Wijkerheld Bisdom, Arnhem

geschiedenis

toestand

verdwenen

bouwjaar

< 1822

verdwenen

1876

1872 - 1876 ontmanteld

geschiedenis

Arnhemsche Courant, 8 oktober 1822:
"R. V. GYTENBEEK. Procureur. In de maand Januarij 1823, op nader te bepalen dag zal te Arnhem publiek worden verkocht: een zeer logeabel regelmatig gebouwd HUIS, Hecht, Sterk en zeer goed onderhouden, bevattende VYF BOVEN- en VYF BENEDEN KAMERS, meest Behangen, ruime KEUKEN, KELDER, ZOLDERS, KNECHTS, MEIDEN en PROVISIE KAMERS, uitkomende van voren met vijf Boven en vier Beneden-Ramen aan de Straat, als mede STALLING voor drie Paarden en een REMISE Voor Rijtuigen, gelegen even buiten de Rhijnpoort der Stad Arnhem, aan de Haven, met eenen GROOTEN TUIN, Voorzien van allerhande VRUCHTBOOMEN en daarin ervintelijke DRUIVENKAST, achter hetzelve Huis gelegen, uitkomende gedeeltelijk aan de oude Utrechtsche Weg en gedeeltelijk aan de Nieuwe Straatweg. Alsmede een achter hetzelve Huis gelegene, wel ingerigte PAARDEN OLY,-MOLEN, met de daarbij behoorende GEREEDSCHAPPEN en OLY-BAKKEN voor ruim honderd Aamen, voorts STALLING voor vier PAARDEN, ruime HOOI- en HAVER, ZOLDERS en verdere GETIMMERTENS; en een allernaast het Huis gelegen voor weinige jaren nieuw opgebouwd PAKHUIS, met twee daarboven ervintelijke KAPITALE ZOLDERS, alsmede voor aan de Haven uitkomende en achter een uitvaart hebbende aan de Oude Utrechtsche Weg; zijnde dit Pakhuis en deze Zolders breed voor en achter ruim veertig voeten en lang tachig voeten, alles naast en aan elkander gelegen, zeer geschikt tot allerlerhande commercieel bedrijf, en hoofdzakelijk voor COMMISSIE-HANDEL en EXPEDITIE ingerigt, tot welk einde hetzelve allergunstigst gelegen is uit hoofde van deszelfs nabijhrid aan de Haven en Communicatie voor Karren en Rijtuigen met de Straatweg achter hetzelve; alles te zamen, zoo om deszelfs riante ligging, logeable Woning als algemeene geschiktheid tot elk bedrijf, een buitengewoon GOED GEHEEL uitmakende, én waaromtrent men nadere informatiën kan bekomen ten Kantore van de Notarissen ISAAC NYHOFF en J. BUSGERS te Arnhem."
-----

Aan de Nieuwe Kraan/Bergstraat stond de ietwat vreemde combinatie trasmolen en oliemolen van Samuel Derk Wijckerheid Bisdom, commissionair in eau-de-cologne.

De molen stond er al in 1832, beide maalwerken moeten wel in gescheiden ruimtes ondergebracht zijn geweest. De trasmolen had steenstampers, kanstenen en een zeefwerk, de oliemolen had stenen, heien, een roerwerk en twee oliebakken. Het voor- en naslag moest ieder afzonderlijk worden bewerkt. Verder behoorden bij de fabriek vijf witte pakhuizen.

Bij een boedelscheiding werd in 1861 het bedrijf overgeschreven op de gezusters Digna Rudolphina en Christina Jacoba Wijckerheld Bisdom. Zij verkochten het in 1872 aan Van den Bergh & Co., firmanten Nicolaas Leendert Johan van den Bergh en Theodorus Henricus Johannes Maria Verwaaijen, die concessie verkregen voor stoomaandrijving.

Toen in 1876 Van den Bergh elders een eau-de-cologne-fabriek begon, stopte hij met de maalderij en werd die verkocht aan de architect W.Th. Dibbits. De olie- en trasmolen werd toen al niet meer genoemd, er werd een zagerij gevestigd.

Bron: "Arnhemse molens en hun geschiedenis", Dr. G.G. Janssen, 1999. Verzameling H. van der Kaay.