Molen De Grutmolen / Wasserij Molenbeek, Heerde

Heerde, Gelderland
v

naam: De Grutmolen / Wasserij Molenbeek
modeltype: Watermolen
functie: grutmolen, wasserij
bouwjaar: 1835
verdwenen: 1914
toestand: verdwenen
beek
kaart: Toon de molen in Google Satelietweergave
Toon op Google Maps met andere molens in de buurt: Toon op Google Maps met andere molens in de buurt
Ten Bruggencate-nr.: 08976
oude dbnr.: V8976
Meest recente aanpassing: 12-10-2023 | Conversie

allemolens.nl: Kijk op allemolens.nl voor historische foto's en documenten van deze molen

toestand: verdwenen
bouwjaar: 1835
verdwenen: 1914
afgebroken
voorganger: Heerde (Molen in het Hoornerveen)
geschiedenis: Volgens het gemeenteverslag van Heerde over 1834 was de grutmolen in dat jaar gesticht door de Deventer schipper J. Buisman, tevens eigenaar van de Korenmolen iets stroomafwaarts. Of hiervoor de papiermolen ter plekke werd afgebroken of pas in 1841 is niet duidelijk.

Volgende eigenaars van de grutmolen waren in 1862 H.J. Berghuis van Woortman en in 1865 Johan Georg Gottlieb Bosch. In 1901 werd er een wasserij ingericht en plaatste Nicolaas Jacobus Bosch een stoomketel, in 1907 gevolgd door een 5 pk stoommachine voor zijn "Geldersche Wasch- en Bleekinrichting Moolenbeek".

In 1914 werd de molen afgebroken.

Bron: "Op kracht van stromend water", Hagens 1998.

trivia: In 2010 ontdekte de Stichting tot behoud van de Veluwse Sprengen en Beken dat zich op het terrein van deze molen nog steeds een watermolen bevindt.

Het metalen Pelton waterrad -met een diameter van zo´n 100 cm- is in het begin van de vorige eeuw geïnstalleerd en heeft toen elektrische energie opgewekt. Later werd er een slijpsteen door aangedreven. Het rad heeft dubbellepelvormige schoepen om axiale krachten te vermijden. Het beekwater wordt via een buizenstelsel bij het waterrad gebracht. Door een contractie (verenging van de buisdiameter) aan het einde van de buis wordt de snelheid van het toegeleide water verhoogd en goed gericht op de lepelvormige schoepen. De oudoom van de huidige molenplaatseigenaar had een Zwitserse vriend en die bracht hem op het idee een Peltonrad te installeren.

Volgens JanHarmen Bosch werkt zo’n Zwitserse Pelton pas optimaal bij een groot verval -het niveauverschil tussen het water bóven en het niveau ónder de molen- van bijvoorbeeld 150 meter. Déze Pelton met horizontale as moet het doen met enkele meters niveauverschil. Het waterrad heeft in de 1e Wereldoorlog elektriciteit geleverd aan een lamp boven de eetkamertafel van 75W.

Bron: website Waterradmolens.nl, van Lida Goede.

meest recente aanpassing 12-10-2023 | Conversie