Molen bij Hulsbergen, Wapenveld

geschiedenis

toestand

verdwenen

bouwjaar

1629

verdwenen

1649

afgebroken

opvolger

Wapenveld (Windmolens bij Hulsbergen)

geschiedenis

In 1627 verkregen Lodewijk en Andries van Aelst de 28-jarige pacht van "het Hulsberger water jnt Clooster om daerop enich moelenwerck te leggen". Ondanks bezwaren van bovenstroomse buren tegen te verwachten wateroverlast vroeg Lodewijk in 1629 toestemming voor een kopermolen. Het werd uiteindelijk een volmolen.

Zoals al gevreesd liep de waterstand dikwijls te hoog op, vaak moest Van Aelst de schutten optrekken en daarmee zijn molen stilleggen en klanten en personeel wegsturen. In 1633 liet de Dijkgraaf zelfs het vlotwerk stukslaan en het molenwerk uitbreken. De molen werd wel weer hersteld, maar in 1643 voorgoed vernield.

Daarna richtte Van Aelst de molen in tot papiermolen. De papierkwaliteit was zo goed dat de Amsterdamse verkoper Abraham Olinck verklaarde dat het 18 tot 20 stuivers per riem meer waard was dan het overige Veluwse papier. Er kwam opnieuw wateroverlast en ondermeer in 1648 werd het stuwwerk weer onklaar gemaakt. Op 30 oktober 1649 kochten Gedeputeerde Staten het waterrecht van Van Aelst voor 800 gld. af, wel kreeg hij het land waar de molen gestaan had voor 3 jaar in pacht. En ter vervanging mocht hij één of twee windmolentjes plaatsen voor het maken van papier.

In 1646 had Van Aelst verzocht om verlenging van de pachttermijn, maar die verliep in 1655 en werd gezien alle problemen niet verlengd. Het water werd vanaf 1655 aan omwonenden verpacht, wat het einde betekende aan de papiermakerij.

Bronnen:
- Papiermolens op de Veluwe.
- "Op kracht van stromend water", Hagens 1998.
- De Papiermolens, Voorn.