Zowel te Vrijhoeve-Capelle, 's-Grevelduin-Capelle als Sprang bestonden zeker in de 16e eeuw reeds molens. Molens en 'windrecht' waren van oudsher in handen van de ambachtsheer. De molens werden door hem verpacht aan een particulier, de molenaar.
In het geval van Vrijhoeve (vrije hoeven) waren molen en windrecht niet in handen van een heer maar van de gezamelijke bewoners. Het beroep molenaar werd vaak generaties lang van vader op zoon overgedragen. In Sprang en omgeving waren families als Heijmans en Ockers lange tijd werkzaam in het ambacht.
Een glasschildering met de afbeelding van een wipmolen (*) en de tekst "Adriaen Handricksz. mulder tot Sprang: ende Clasken Mertens van Dyck zijn huisvrouw: anno 1651" herinnert aan het Sprangse molenaarsgeslacht Heijmans. De oude molen van Sprang brandde echter in 1855 tot de grond toe af. De toenmalige molenaar Reijnders zag af van herbouw en vertrok naar Gorinchem
Bron: informatiefolder van de gemeente Waalwijk.
jnjv
(*) Uit de kaartafbeelding uit 1620, en de weergegeven teerlingen op de kadasterkaart blijkt duidelijk dat dit geen wipmolen maar een standerdmolen was.
De genoemde glasschildering hebben wij nog niet kunnen vinden.
Red.
28-10-1853: Opregte Haarlemsche Courant
OPENBARE VERKOOP. Door den Notaris A. BOSSERS, gevestigd te Loon op Zand, Prov. N. Brab. te Sprang, Kanton Waalwijk, op Maandag den 14den November 1853, provisioneel en 14 dagen later finaal, telkens des namiddags ten 5 ure, ten Huize en Herberge van H. van Caem, van :
Een welbeklante STANDAARD WIND-KOREN en SCHORSMOLEN, HUIZINGE en BOERDERIJ, te zamen groot 3 B., 23 R., 35 E.
En Een HUIS, waarin steeds met goed gevolg "Winkel uitgeoefend wordt, benevens een klein HUISJE naast hetzelve, met ERVEN en TUIN, groot 9 R,, 49 E., staande en gelegen onder Sprang. Een Perceel DRIES- of WEILAND, groot 1 B., 65 R., 50 E., onder Besoijen.
De Molen met daarbij behoorende Huizinge, Schuur, Erve, Tuin, Boomgaard en Bouwland, groot 38 R., 25 E., zal mede afzonderlijk worden opgeveild. In gebruik te aanvaarden: De Molen en de Huizingen te primo Mei, het Weiland te half Maart en het Zaailand in de Stoppelen van 1854. Onderrigt te bekomen bij den Eigenaar JAN KORTIER, te Sprang, en bij den Notaris BOSSERS voornoemd, bij wien tegen primo Mei e. k. te HUUR is: Eene fatsoenlijke HEERENHUIZINGE c. a., staande te Sprang, in het Dorp, voor ƒ 100. (Brieven franco.)
links een standerdmolen en rechtsboven deze standerdmolen van Sprange
De oude rechtsgebieden van 's Grevelduin-Capelle, Nederveen-Capelle en Zuidewijn-Capelle, alsmede Sprang en Vrijhoeve-Capelle behoorden van oudsher tot het gewest Holland. Hieruit ontstonden aan het begin van de 19e eeuw respectievelijk de drie gemeenten Capelle, Sprang en Vrijhoeve-Capelle. In 1814 werden deze gemeenten bij de provincie Noord-Brabant gevoegd. Uit de drie gemeenten werd in 1923 de nieuwe gemeente Sprang-Capelle gevormd. Deze werd in 1997 met Waspik en Waalwijk tot de huidige gemeente Waalwijk samengevoegd.