Molen De Berouw / Jan Munstermolen, Utrecht

geschiedenis

toestand

verdwenen

bouwjaar

< 1446

verdwenen

1744

afgebroken

geschiedenis

In 1446 was al sprake van een molen bij de Pellecussenpoort, op de oostelijke oever van de Vecht, aan de noordzijde van het Zwarte Water. Het is niet duidelijk of De Berouw oostelijk of westelijk van de Vecht stond, aangezien op beide plaatsen een molen staat op de kaart van Van Deventer uit ca. 1560 *).

In 1683 was de molen eigendom van de familie Van Wijck. Van hen en de volgende eigenaars van een halve molen zijn de financiële strubbelingen bewaard gebleven. In 1737 hadden de eigenaar-molenaars Gijsbert Pijpers en Cornelis van Alphen een achterstallige schuld, en werd de molen op een veiling voor het extreem hoge bedrag van ƒ 2075,- verkocht aan het molenaarsgilde. Op deze manier konden zij het aantal molens in Utrecht verminderen, waarschijnlijk werd de molen in 1744 afgebroken. In ieder geval was hij in 1752 verdwenen.

Kort na de verkoop kocht Pijpers de helft van De Sprokkel, Tenbruggencatenummer 11172.

Bron: Zes eeuwen molens in Utrecht, W.A.G. Perks. Met dank aan H. v.d. Kaay.
-----


*) Deze opmerking van Perks is lastig te interpreteren. De westelijke molen bij Van Deventer is namelijk zeker De Kogel, dbnr. 8166, en De Berouw stond dus zeker aan de oostzijde. Probleem ligt bij de 'Jan Munstermolen'. Deze molen wordt als zodanig éénmaal genoemd in een rekening uit 1522, zonder heldere plaatsaanduiding. Bij afwezigheid van verdere referenties en kaartmateriaal wordt geconcludeerd dat dit waarschijnlijk geen zelfstandige molen was, maar òf De Berouw òf De Kogel òf Tenbruggencatenummer 17535 . Omdat de eerste eigenaar van De Kogel, Gerrit Zass, ook als bouwer van de molen wordt genoemd in 1536, is het onwaarschijnlijk dat die molen eerder van Jan Munster was. Van dbnr. 17535 is anders dan de positie verder niets bekend. Geconcludeerd wordt dan ook dat Jan Munster in 1522 waarschijnlijk de eigenaar was van De Berouw. Mogelijk had de molen toen dus nog geen eigen naam. RED.
-----

De functie van de molen is niet direct bekend, maar het feit dat het molenaarsgilde hem kocht om het aantal molens in Utrecht te verminderen, kan alleen maar betekenen dat het een korenmolen was. Op die markt was destijds in elke stad overcapaciteit door de vervanging van oude standerdmolens door nieuwe bovenkruiers die aanzienlijk meer konden malen. Dat Pijpers zich inkocht bij een korenmolen duidt er ook op.
-----

De molen is ook ingetekend op de kaarten van Braun (1572), Adam van Vianen (1598), Blaeu (1649) en Jan van Vianen (1698 in atlas De Wit).