Molen De Hoop (1e voorganger), Culemborg

geschiedenis

toestand

verdwenen

bouwjaar

< 1560

verdwenen

circa 1757

opvolger

Culemborg (Rosmolen van Hendrik Boxsman)

geschiedenis

Reeds in de zestiende eeuw, maar mogelijk al veel eerder, stond op de wal aan het einde van de Buitenmolenstraat (het huidige Jach) de korenmolen van de Nieuwstad van Culemborg. Jacob van Deventer tekent de molen op zijn kaarten van Culemborg uit ca. 1560.

Deze molen behoorde, evenals de korenmolen buiten de Lekpoort, toe aan de graven van Culemborg.
Beide molens waren dwangmolens: de burgers en inwoners van het graafschap waren verplicht om hun graan op deze molens te laten malen.
In 1689 werd de molen van de Nieuwstad vervangen door een nieuwe molen, waarbij men zoveel mogelijk gebruik maakte van oude materialen. De aannemer kreeg voor dit karwei 750 gulden en moest binnen twee maanden gereed zijn. Vermeldenswaard is de bepaling dat de aannemer de houtspaanders die na het werk overbleven, moest delen met de opdrachtgever, de graaf van Culemborg.

Op de kaart van de stad en het graafschap Culemborg door W. Marlet de Roussy uit 1749 wordt deze standerdmolen nog afgebeeld, dit in tegenstelling tot de `Platte-grond der stad Culenburgh´ door J. Perrenot ui! t ca. 1760: op deze laatste kaart komt de molen niet meer voor en is dus kennelijk afgebroken.

Na het verdwijnen van de standerdmolen werd in 1757 op ongeveer dezelfde plaats een ros-oliemolen gebouwd. Deze rosmolen moet voor of uiterlijk in 1833 zijn gesloopt, want in dat jaar liet de ondernemer W.F. van Dort ter plaatse een aardappelstroopfabriek oprichten. Mede door het mislukken van de aardappeloogst in 1845 was dit bedrijf echter geen lang leven beschoren, en in 1848 wordt hij voor het laatst vermeld.

In 1853 liet J.H. van Soelen uit Tiel op dit perceel de thans nog bestaande stenen stellingmolen De Hoop bouwen.

Bron: P.J.W. Beltjes en P.W. Schipper, Culemborg. Beeld van een stad. R.H.C. van Maanen, `Een aardappelstroopfabriek te Culemborg´, in: Culemborgse Voetnoten (1998)20.
Informatie van Hans Läger, 1 september 2005.