Molen Polder het Oudeland en Tournooisveld, Woerden

geschiedenis

toestand

verdwenen

bouwjaar

< 1670

1773 herbouwd

verdwenen

circa 1786

geschiedenis

De Polder het Oudeland en Tournooisveld werd bemalen door een rosmolen.
Op de kaart van Floris Balthasar uit 1615 staat in de noordwesthoek van de polder een windmolen aangegeven, en op de kaart van de gebroeders Vingbooms uit 1670 staat juist ten oosten van het Tournoisveld een wipmolen afgebeeld met een lange vliet naar de Oude Rijn. Het is niet duidelijk of het hier windmolens voor polderbemaling betreft. Op de kaart van Jan Janszoon Dou en Steven van Brouckhuijzen uit 1647 staat hier geen molen vermeld.

In 1773 werd de bouw en bediening van een Nieuwe Schuur met een nieuwe molen met scheprad aanbesteed, waarbij voor het metselwerk met de dakpannen en het timmerwerk aparte bouwbestekken bewaard zijn gebleven. Het scheprad kreeg een diameter van 7 voet (2,20 m) en een breedte van 8½ duim (22 cm), de opvoerhoogte bedroeg 23 duim (60 cm). Door de overbrenging 75:18 draaide het scheprad ruim viermaal zo snel als de spil.

De molen bleek niet goed te voldoen, "... een Paarde Molen, dan welke niet is geweest van de nuttigheid dat de Landerijen in tijds van het onnodige water zijn ontlast geworden ...". Op 13 november 1786 sloten schout en heemraden van de polder een contract met de Polder 's-Gravesloot (Tenbruggencatenummer 00041 a), waarmee deze voortaan tot in eeuwigen dage de bemaling met hun molen zouden overnemen. Hiervoor betaalden zij jaarlijks ƒ 135,28, zijnde ƒ 0,80 per morgen.
In 1818 wordt de wip-schepradmolen van de Graveloot en Oudelandsche Polder vermeld, aan de Woerdsche Rijn.

Zelfs na 1884, na het samengaan met Kamerik Mijzijde, bleef deze regeling van kracht.

Bronnen:
- Molens in het Stichts-Hollands grensgebied door E. Stoop, in Heemtijdinghen, orgaan van de Stichts-Hollandse Historische Vereniging, september 1991. Molen nr. 1201. Met dank aan H. van der Kaay.
- Een rosmolen voor polderbemaling in 1773, art. door Jan Hofstra in Molinologie nr. 41, 2014.