Molen (zaagmolen), Eindhoven

geschiedenis

toestand

verdwenen

bouwjaar

1874

verdwenen

1881

afkomstig van

Zwijndrecht (De Rietvink)

verplaatst naar

Eindhoven (De Rietvink)

opvolger

Eindhoven (De Rietvink)

geschiedenis

In 1874 werd door P. Smits en C. van Poppel een zaag- en korenmolen opgericht nabij de Tongelresestraat, ongeveer ter plaatse van de huidige Locomotiefstraat.
(J. Spoorenberg, Eindhovense molens, in: 't Gruun Buukske, 1981 nrs. 3 en 4 en 1982 nr. 1, meer in het bijzonder 1982 nr. 1 pagina 20.

Regionaal Historisch Centrum Eindhoven (RHCe), Administratief Archief (A.A.) Tongelre, inventarisnummer 1604: P. Smits en C. van Poppel vergunning verleend voor de oprichting van een windgraan- en zaagmolen aan de Provinciale weg van Stratum naar Lieshout, 24 september 1874.)
Vrijwel zeker betreft het hier de uit Zwijndrecht afkomstige zaagmolen De Rietvink die onder Meerdervoort stond. Die molen was gebouwd in 1670 en werd gesloopt in 1872 nadat de enkele jaren tevoren gebouwde spoorbrug hem de wind uit de zeilen had genomen.
Een naam van de molen in Klein-Tongelre is niet bekend, maar na zijn tweede verplaatsing naar de Kanaaldijk was de molen bekend als De Rietvink.
In het zuidoosten van Noord-Brabant was het ongebruikelijk om molens namen te geven, zodat de naam van de molen waarschijnlijk met de onderdelen is meegekomen uit de vroegere standplaats.
Veel hout zal er niet gezaagd zijn want al in 1881 werd deze molen door T.A. van Dijck gekocht en circa 1900 m in westzuidwestelijke richting verplaatst naar de Kanaaldijk Noord nabij het havenhoofd. (RHCe, A.A. Stratum, inventarisnummer 658, verzoek van Th. A. van Dijck tot het verlenen van een hinderwetvergunning voor een fabriek van machinale houtbewerking met lagedruk stoommachine van 12 pk, benevens een windhoutzaagmolen. Hinderwetvergunning verleend 31 augustus 1882.)
De reden van de verplaatsing is niet bekend, maar dat zal zeker te maken hebben gehad met de aanvoer van het hout, dat gewoonlijk via het water gebeurde.

Zaagmolens stonden altijd aan het water en de plaats in Klein-Tongelre was dan ook slecht gekozen, of het moet zijn dat de eerste eigenaren hoopten op een grote aan- en afvoer over het spoor. Vanwege de uitbreidingen van het spoorwegnet in die tijd was dat in die tijd toch niet zo heel onlogisch.
Zie ook Robbert Verkerk: 'Korenmolen "Luctor et Emergo" te Rijkevoort' in Molinologie 2001 nummer 15, pagina's 31 t/m 49, en Nico Jurgens: 'Overwegingen bij de mogelijke herkomst van de molenonderdelen te Rijkevoort' in hetzelfde tijdschrift, pagina's 50 en 51.
Zie verder bij Kanaaldijk

Informatie van Nico Jurgens, 22-10-2006