Molen Polder Groenewater / Rietmeer, Alkmaar

Alkmaar, Noord-Holland
v

korte karakteristiek

naam
Polder Groenewater / Rietmeer
modeltype
Kantige molen, grondzeiler
functie
poldermolen
bouwjaar
verdwenen
toestand
verdwenen
Toon op Google Maps met andere molens in de buurt  
Toon op Google Maps met andere molens in de buurt
Ten Bruggencate-nr.
07322
oude dbnr.
V7322
Meest recente aanpassing
media-bestand
Molen 07322 Polder Groenewater / Rietmeer (Alkmaar)

locatie

plaats
Alkmaar
plaatsaanduiding
direct ten zuiden van de Heilooëerdijk
gemeente
Alkmaar, Noord-Holland
plaats(en) voorheen
Heiloo
streek
Noord-Kennemerland
geo positie
X: 111240, Y: 514820
N: 52.61915, O: 4.74103

constructie

modeltype
Kantige molen, grondzeiler
krachtbron
wind
functie
inrichting

Scheprad

plaats bediening
grondzeiler
bediening kruiwerk
plaats kruiwerk
bovenkruier
afbeelding van onze ondersteuners

geschiedenis

toestand
verdwenen
bouwjaar
verdwenen
verbrand
geschiedenis

Op 3 januari 1567 (1566 stijl van Brabant) werd aan Klaas Harksz. en consorten toestemming verleend tot het droogmaken van de Heilooërmeer, gelegen achter de Nieuwpoort, groot 50 morgen. Blijkens een akte van 13 mei 1579 werd dit meer, thans aangeduid als Nieuwpoortermeer of Groenewater ("Gronwater") nog in 1567 drooggelegd. Het had toen een eigen molen en uitwatering op de Die.

Als voorwaarde voor de droogmaking werd gesteld, dat er een vaart rondom de nieuwe polder, alsook eentje dwars er doorheen aangelegd diende te worden. Volgens de bepalingen van het octrooi van 1567 was het Groenewater door een sloot, later bekend als Korfleggersloot, in oostwestelijke richting in twee delen gesplitst, die op de duur afzonderlijk werden aangeduid. In 1650 komen we reeds de benaming Rietmeer tegen voor het noordelijke gedeelte en in 1691 de benaming Kooimeer voor het zuidelijke. De naam Groenewater bleef nog in gebruik, doch op den duur als synoniem voor Rietmeer.

In 1570, toen de polder wel droog gevallen, maar nog niet in cultuur gebracht was, vernielde de Allerheiligenvloed op diverse plaatsen de ringdijk. De polder werd in 1571 weer drooggemaakt.

Rond 1573, maar voor het beleg. maakte Laurens (ook: Louris) Pietersz. een kaart van Alkmaar en omliggende polders (detail zie onder). Hieruit blijkt dat de molen een achtkante grondzeiler was. De polder noemt hij op zijn kaart: 'Die heyloer bedijcte meer'. De uitwatering van de polder liep via een vaart langs de westzijde van de dijk van de Achtermeer (zie ook dbnr. 17457) naar het noorden naar de gracht rond Alkmaar.

Nauwelijks was de dijk hersteld, of hij werd, tijdens het beleg door de Spanjaarden, doorgestoken, de polder weer onder water gezet en de molen verbrand.

Ditmaal duurde het tot 1581 voordat de polder weer was droog gemaakt en daaraan voorafgaande werden in 1579 en 1580 overeenkomsten met de ingelanden van de Achtermeer gesloten, volgens welke de Nieuwpoortermeer voortaan via de Achtermeer zou ontwateren.

Bronnen:
- "De zeeweringen en waterschappen van Noordholland", derde uitgaaf, D. Kooiman, 1936.
- Inleiding bij de inventaris van het archief van de Achtermeerpolder, E.D. Eijken 1963, Streekarchief Alkmaar.

aanvullingen

trivia

Coördinaten van de molen zijn geschat op basis van de kaart van ca. 1573.